spoetnik reisje in praag kunstwerk als klimtoestel

Spoetnik reisje in Praag: kunstwerk als klimtoestel

De Spoetnik in Praag is alleen voor ingewijden te vinden en een reisje is niet langer mogelijk. De Spoetnik staat in een prive tuin in de wijk Baba. In de jaren 1960, toen de Spoetnik in het Stromovka park stond, sprak dit ruimtevaartuig tot de verbeelding van veel kinderen die een laddertje opklommen naar de 'buik' en langs de glijbaan naar beneden roetsten. Het Spoetnik klimtoestel is geïnspireerd op de eerste ruimtesatelliet die in 1957 in een baan rond de aarde werd gelanceerd.

Spoetnik in het Stromovka Park
De Spoetnik is een kunstwerk dat vijf ton weegt en bestaat uit een met staal versterkte betonnen bal van drie meter hoog met sprieten. Het is een combinatie van kunst en een speeltoestel met glijbaan.

De beeldhouwer is Zdeněk Němeček (1931-1989). In Praag staan nog drie werken van hem: bij het Strahov Stadium, het Topsport Stadium en in het Folimankapark. Alle drie zijn sculpturen van atleten. Němeček was ook bekend buiten Tsjechoslowakije. Zijn sport-gererelateerde sculpturen zijn ook te vinden bij stadions in Mexico-Stad, München, Milaan en Moskou.

Spoetnik en gescheurde broeken
Tot 2003 beklommen kinderen de Spoetnik en gleden naar beneden. Nadat de plastic laag van de glijbaan was verweerd, bleef ruw beton achter en dat leverde menig gescheurde broek op. Moderne gezondheids- en veiligheidsnormen, en niet gescheurde broeken, waren de reden om toegang tot de glijbaan te verbieden. Met tralies werd de toegang gedicht. Het sculptuur bleef in Stromovka staan en raakte langzaam in verval. In 2008 glipte een jongetje door de tralies en bij het naar beneden glijden kwam hij vast te zitten. De brandweer moest eraan te pas komen. De Spoetnik was te gevaarlijk en mocht daarom niet langer op een openbare plaats staan.

Spoetnik en een nieuwe eigenaar
Kunstverzamelaar Rudolf Břínek vroeg het stadsbestuur of hij Spoetnik mocht hebben. Hij kreeg toestemming op voorwaarde dat hij het sculptuur zou herstellen en ergens zou neerzetten waar iedereen het kan zien, maar op een plaats niet toegankelijk voor het publiek. De Spoetnik verhuisde naar de tuin van zijn villa in de Na Babě straat 9. Vanaf de stoep is de Spoetnik duidelijk zichtbaar.

Spoetnik kunst in Brusselse stijl
Buitenlandse kunstkenners zagen in de Spoetnik de Brusselse stijl. Deze stijl is een voortzetting van socialistisch realisme maar staat meer creativiteit van de kunstenaar toe. Een levensgrote foto van de Spoetnik hing in het Museum of Modern Art in New York (MoMa), terwijl het kunstwerk in eigen land verguisd werd. Het stadsbestuur van Praag had duidelijk geen rekening gehouden met de artistieke waarde van het sculptuur toen ze het uit het Stromovka-park verwijderden.

Spoetnik in de wijk Baba
De Spoetnik staat nu in goed gezelschap. In de wijk Baba staan een veertigtal villa's, alle in functionalistische stijl. De wijk ligt op een heuvel en werd in 1932 gebouwd voor de rijkere middenklasse. De huizen liggen schuin tegenover elkaar zodat ieder huis uitzicht heeft.

Bereikbaarheid en locatie
adres: na Babe straat 9
Metro lijn A naar Hradcanska, dan bus 113 eb stap uit bij de halte U Mateje (tegenover de Albert supermarkt)

Lees verder:
Baba: functionalistische villa's, een kerk en een ruine
Wandeling door Baba met interessante wetenswaardigheden over de villa's en een duidelijke looproute.