Bohnice park en Psychiatrische Instelling

Veel Tsjechen associëren Bohnice met mensen die de weg een beetje kwijt zijn. Dat is niet zo verwonderlijk want in de wijk Bohnice staat de Psychiatrická Nemocnice Bohnice, de psychiatrische inrichting. In vroegere eeuwen was het heel normaal om een paar uurtjes door te brengen in het dolhuis of gekkenhuis. Bezoekers konden tegen betaling naar de ‘gekken’ komen kijken. Dat gebeurt niet meer, wel kun je een bezoek brengen aan het park van het Psychiatrisch ziekenhuis en iets eten of drinken in het cafe dat gerund wordt door patienten. Het uitgestrekte park rond de kliniek is ook de locatie voor concerten, festivals, tentoonstellingen, workshops en sportwedstrijden, georganiseerd door medewerkers en patienten die zelf ook deelnemen, voor Pragenaars en andere geinteresseerden. 

Psychiatrische inrichting: wat te zien
1. Uitgestrekt park
2. Hoofdgebouw
3. St Wenceslaskerk
4. Theater en cafe
5. Paviljoens
6. Boerderij



1 Het park van de psychiatrische inrichting is voor iedereen
De Psychiatrische inrichting heeft meer weg van een dorpje dan van een instelling. Verspreid over het terrein staan paviljoens, vaak prachtige gebouwen die op villa's lijken. Een netwerk van straten en paden verbindt de paviljoens. Het terrein is zo uitgestrekt dat er zelfs een OV bus (bus 236) rijdt met 5 haltes op het terrein. De paviljoens zijn in gebruik als kliniek of accommodatie en omgeven door een park met veel groen en bomen.

Het park is gratis toegankelijk en altijd open 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Het doel is de patienten te integreren met de bredere gemeenschap. Het ziekenhuis organiseert het hele jaar door evenementen. De grootste zijn het muziekfestival Mezi Ploty in het voorjaar, en in het najaar Babi Leto.

2. Hoofdgebouw
Het hoofdgebouw is een barok landhuis met de directie, de administratie en de apotheek. In de gangen op de eerste en tweede verdieping zijn kunstwerken te zien gemaakt door patienten en personeel. 



3. St Wenceslaskerk
Achter het hoofdgebuw staat de St Wenceslas-kerk met een vierkante toren waarop een koepel. Vanaf 1948 waren delen van het psychiatrische ziekenhuis een kazerne en later diende de kerk als militaire opslagplaats. Van het oorspronkelijke interieur van de kerk bleef weinig over. De buitenkant is nog zoals vanouds met muurtableaus van tegels waarop afgebeeld St. Wenceslas, St. Ludmila, St. Agnes en St. Adalbert. De kerk is open tijdens gebedsdiensten en op Nationale Monumentendag in september.

In de opvallende 55 meter hoge toren zit een uniek waterverwarmingssysteem Er waren meerdere watertanks. Koud water uit het hoogste tank stroomde naar lager gelegen watertanks die door middel van stoommachines verwarmd werden. Van hieruit werd het water verdeeld. Na aansluiting op de stadswatervoorziening in 1972 wordt het systeem niet meer gebruikt.



4. Theater en cafe
Theater Divadlo Za plotem (achter de omheining) is het culturele, sociale en educatieve centrum van het Psychiatrisch Ziekenhuis. Patiënten en hun familieleden maar ook 'gewone' mensen zijn hier welkom voor concert-, theater- en filmvoorstellingen bij te wonen. Cafe V Kolona zit in hetzelfde gebouw als theater. Patienten werken hier in de bediening als therapie. Ze serveren koffie en thee en maken snacks klaar onder toeziend oog van hun begeleiders. Het doel is patienten niet op te sluiten maar te verbinden met de buitenwereld.



5. Paviljoens
Op het terrein staan meer dan dertig pavilioens waarin zorg wordt verleend aan individuele groepen patiënten en waar patienten wonen. De paviljoens zijn grote huizen of villa's. Aanvankelijk sliepen de patienten op slaapzalen zonder eigen voorzieningen. In de loop der tijd zijn deze zalen vervangen door tweepersoonskamers met eigen sanitair douches. Ook kwamen er ontspanningsruimtes en ieder paviljoen heeft zijn eigen tuin waar je de patienten kunt zien zitten wanneer je in het park wandelt.



6. Boerderij
Op het terrein staat een grote boerderij die gebruikt wordt voor sociotherapie. Het oogsten van hooi voor de paarden die hier gehuisvest zijn, maakt deel uit van het behandelingsregime voor verslaving. Ook voor andere groepen patiënten is eenvoudig landbouwwerk een geschikte vorm van ergotherapie. Andere patienten helpen bij het onderhouden van het park en de moestuin.



Bohnice Psychiatrische Instelling: een korte geschiedenis
Vanaf het midden van de 19e eeuw konden de Praagse instellingen voor geesteszieken de steeds toenemende toestroom van patiënten niet meer aan, in 1903 besloot het Provinciaal Comité van het Koninkrijk Bohemen, dit probleem op te lossen en een gespecialiseerd en modern instituut te bouwen.

In 1912 werd begonnen met de bouw van de eerste negentien paviljoens voor patiënten en villa's voor het personeel. Door de Eerste Wereldoorlog liep de bouw vertraging op en het hele gebied was pas in 1924 klaar. Vandaag de dag worden hier meer dan 1300 patiënten behandeld, verzorgd door meer dan duizend medewerkers op 31 klinische afdelingen.

Verschillende afdelingen zijn gericht op de behandeling van klassieke psychische aandoeningen, er is ook een afdeling voor de behandeling van drugs, alcohol en gokverslaving. Verder zijn er therapeutische workshops voor patiënten, zoals een workshop houtbewerking, keramiek, kaarsen maken en mandenvlechten, of behandeling in de vorm van hippotherapie op de eigen boerderij en muziektherapie.

Tot 1963 vonden overleden patienten hun laatste rustplaats op het nabijgelegen kerkhof, dat daarna niet meer onderhouden wordt. De zerken zijn overwoekerd door klimop en de namen op de grafstenen zijn niet meer te lezen behalve één: Maria Tuma Reiter gestorven in 1912. Waarom? 



Behandelwijze en therapie in de beginjaren
Destijds werden diagnoses gesteld op basis van inschatting en met de kennis van nu waren behandelingen experimenteel. Ze omvatten elektrische schoktherapie, toediening van kalmeringsmiddelen, hydrotherapie, hete baden om daarna in koude doeken gewikkeld te worden. Veel artsen waren ervan overtuigd dat psychische stoornissen fysieke oorzaken hadden en behandeld moesten worden met externe prikkels. Als de patiënten niet kalmeerden, werden ze vastgehouden met dwangbuizen of in isolatie geplaatst - meestal in een kamertjes met enkel kale muren en een bed.

De artsen behandelden syfilis door patiënten bloed te geven dat besmet was met malaria. Dit veroorzaakte hoge koorts en doodde soms de bacteriën, maar had zeer onaangename bijwerkingen. Deze therapie werd ook toegepast in gevallen van manie of schizofrenie, zonder enig resultaat zoals we nu weten. De gestorven patiënten werden door nog levende patiënten begraven op het Bohnice kerkhof, onderdeel van de psychiatrische instellingen.

Bereikbaarheid en locatie adres: Bohnice Psychiatrisch Hospital, Ústavní 91, Bohnice, Praag 8 Openbaar vervoer: Metro C naar Kobylisy, overstappen op bus 177 halte Odra

toon kaart met looproute van de bushalte naar het park

In de buurt
Bohnice verlaten kerkhof en graf van Maria Tuma
Dierenkerkhof: tuin voor onze trouwste vrienden
Self-guided wandeling Bohnice  


Cafe v Kolona



Achterkant van het hoofdgebouw met uitzicht op Sidliste Bohnice



St Wenceslaskerk



Toren van de St Wenceslaskerk



Interieur van de St Wenceslaskerk



Straat in Bohnice park met de bus



Villa op het terrein van Bohnice psychiatrisch ziekenhuis



Zamek (kasteeltje) van Stare Bohnice nu in gebruik bij het psychiatrisch ziekenhuis


Achterkant van het hoofdgebouw met sidliste Bohnice op de achtergrond

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!