folimankapark groen en zonder toeristen

Folimankapark, groen en zonder toeristen

Folimankapark is een klein park in Praag met veel hoogteverschillen. Het park ligt in de Nuselské údolí, de Nusle vallei. Van alle parken in Praag die gemakkelijk bereikbaar zijn vanuit het stadscentrum is Folimanka het minst bekend bij toeristen.

Het park is in drie lagen gebouwd en laat duidelijk de hoogteverschillen van Praag zien. Je vindt er een kabbelende beek, gotische stadsmuren, bloesembomen in het voorjaar, een schuilkelder uit de Koude Oorlog, bronzen en stenen sculpturen, speeltuintjes, een sportcomplex en heel veel bankjes. Het park ligt pal onder de Nusle-brug, een brede autoweg van een halve kilometer, die de wijk Vinohrady met de wijk Nusle verbindt. Dit betrekkelijk kleine park is zeker de moeite waard wanneer je 'het andere Praag' wil zien.

Folimanka bezienswaardigheden:
1. Folimanka bunker
2. Sporthal
3. Sculpturen
4. Jamrtál outdoor sportpark
5. Botič riviertje
6. Bastion XXXI

1. Folimanka-bunker
Achter een versterkte toegangsdeur aan de Pod Karlovem-straat ligt een uitgebreid doolhof van gangen en holle ruimtes. De Folimanka-bunker (Kryt Folimanka) was een schuilkelder voor burgers bij een atoomaanval met plaats voor 1300 personen en proviand voor 72 uur.

Het tunnelcomplex bestaat uit slaapzalen, douches, medische voorzieningen, mortuaria en technische apparatuur om lucht en water te zuiveren en werd in de jaren vijftig in de rotsachtige klif gebouwd. De bunker is technisch in uitstekende staat en zou in geval van nood direct gebruikt kunnen worden. In een van de ruimtes hangt een grote kaart van Praag 2 met daarop aangegeven iedere schuilkelder in dit stadsdeel.

Verspreid over het park staan ventilatiekoepels die de lucht zuiveren van radioactieve stofdeeltjes. In 2017 hebben onbekende graffitikunstenaars een van de koepels omgevormd tot de Star Wars-robot R2D2. Om de luchtschacht echt op een robot te laten lijken, voegden ze aan weerszijden twee stukken beton toe als benen van de droid. De R2D2 staat in het bovenste deel van het park, dat naar beneden leidt vanaf de Lublaňská-straat.

foto: Verliefd op Praag

Openingstijden:
De schuilkelder is open één keer per maand op zaterdag van 9.00 tot 15.00 uur. Bezoekers kunnen vrij rondlopen en de toegang is gratis. Om de bunker goed te bekijken heb je ongeveer een uur nodig en de temperatuur is constant 18 °C. De ingang is aan de Pod Karlovem straat tegenover nummer 2.

In 2022 hebben twee ventilatiekoepels een metamorfose ondergaan. Twee Minions staan nu aan weerszijde van een wandelpad in het hogere deel van het park en beter zichtbaar dan de R2D2 dat op een bebost heuveltje staat.

2. Folimanka Sporthal en Nusle-brug
De betonnen Nuselský most (Nusle-brug), geopend in 1973, loopt hoog over het park (les meer over de Nusle brug). Aan de oostzijde staat de Sportovní hala Folimanka in brutalistische stijl gebouwd tussen 1972 en 1976 door architect en basketbalspeler Jiří Siegel. De kenmerken van brutalisme: grote blokachtige structuren van ruw onafgewerkt gewapend beton of metselwerk. De sporthal wordt gebruikt door amateursportclubs, voornamelijk basketbal.

De sporthal was indertijd een prestige project met een groot budget. Bij dergelijke grote projecten moest in de communistische tijd 4% van het bouwbudget naar openbare kunst gaan. Er staan dan ook een aantal sculpturen in het park.

3. Sculpturen

* Drie (Tři)- Bohumil Zemánek 1974
'Drie' is een fontein met bronzen beelden van drie kinderen die in het water spelen.

* Berenfamilie (Medvědí rodina‎) -Václav Frydecký, 1976
De van zandsteen gemaakte Berenfamilie is onderhevig aan vandalisme en wordt vaak bespoten met verf die moeilijk te verwijderen is. In de winter dragen de beren soms hoedjes en warme sjaals gedoneerd door voorbijgangers.

* Basketbalspeler (Basketbalista‎)- Zdeněk Němeček, 1977
Voor de sporthal staat de bronzen sculptuur van een basketbalspeler die zich concentreert op het mikken op het doel.

* Gymnaste (Gymnastka‎)- Václav Frydecký, 1981
Vlak achter de sporthal staat de bronzen sculptuur Gymnast. Ook dit werk heeft sport als thema. Het stelt een jonge vrouw voor die zich in een sierlijke pose buigt.

* Skateboarder (Skateboardista)-Jaroslav Hladký, 1982
's Werelds oudste skateboardstandbeeld dateert uit 1981 en staat sinds 2022 weer in het park. In 2006 vernietigde een vandaal het beeld door de armen af te hakken die hoogstwaarschijnlijk als schroot werden verkocht. Aan de hand van oude foto's kon een reconstructie van de armen worden gemaakt.

* Uitkleden (Svlékání)- Jiří Kryštůfek, 1982
Deze sculptuur staat op een pad dat naar een hoger gelegen deel van het park leidt, het toont een jong meisje dat haar jurk over haar hoofd uittrekt.

* Memento Mori –(Z vlastního rozhodnutí) Krištof Kintera, 2011
Vlak onder de Nusle-brug staat een modern kunstwerk. 'Naar eigen inzicht - Memento mori'. Het is een straatlantaren met het bovenste deel gedraaid zodat de lamp de lucht verlicht. Het herdenkt de vele zelfmoorden van mensen die ten tijde van het communisme van de brug sprongen.

4. Jamrtál outdoor sportpark
Het Jamrtál outdoor sportpark ligt onder de Nusle-brug. In de lente, zomer en herfst is het park open voor rolsporten, in de winter is er een ijsbaan. Er zijn ook twee jeu-de-boulesbanen, een ruimte voor yoga, tafeltennistafels en interactieve waterpartijen voor kinderen. Ook voor niet-sporters is het gebied aantrekkelijk want er staan picnictafels en barbecues.

Jamrtál van het Duitse woord Jammertal (vallei der tranen) was de vroegere naam van het Nusledal en een verwijzing naar de Dertigjarige Oorlog (1618-1648).

5. Botič riviertje
Aan de zuidzijde van het park kruisen een aantal voetgangersbruggetjes het Botič riviertje dat in Midden-Bohemen ontspringt, 21 kilometer door Praag stroomt en dan in de Moldau uitmondt.

Het riviertje wordt genoemd in het Tsjechische volkslied, "Kde domov můj" (Waar mijn thuis is), in de regel 'Voda hucí po lucinách' (water bruist door de weiden). Dit komt uit het toneelstuk 'Fidlovačka aneb Žádný hněv a žádná rvačka' van Josef Kajetán Tyl (1808-1856).

Fidlovačka was een populair lentefeest van Praagse schoenmakers, dat elk jaar op de woensdag na Pasen plaatsvond in de Nuselvallei bij het Botič riviertje. Fidlovačka is het gereedschap dat een schoenlapper gebruikt om het leer glad te maken.

6. Bastion XXXI
De schuilkelder is niet de enige verdedigingsstructuur in het park. Als je via het hogere deel Folimanka binnengaat, kom je langs een deel van de historische stadsmuren van Praag. De muur werd gebouwd in de veertiende eeuw ter bescherming van Nove Mesto dat in de tijd door Karel IV gepland en ontwikkeld werd. Bij Bastion XXXI, Bastion U Božích muk (Bij de Passie van Christus), is een steile trap die toegang geeft tot Folimanka.

Een klein stukje geschiedenis
Folimanka gaat terug tot de Middeleeuwen, toen het een landbouwgebied was. Tijdens de regeerperiode van Karel IV (1316-1378) stond dit gebied vol wijnranken. De wijngaard was eigendom van Jakub Folman naar wie het park vernoemd is.

Locatie en bereikbaarheid
Folimanka is te voet bereikbaar vanaf metrohalte IP Pavlova, of voor wie niet graag loopt, met tram 6 of 11 naar Pod Karlovem. Het sluit ook aan de noordkant aan op de toepasselijke naam Zahrada Ztracenka (De tuin van de verlorenen) en het weinig bezochte Bastion XXXI-park verborgen in gerestaureerde delen van de oude stadsmuren.

Plattegrond met bezienswaardigheden in Folimanka Park

1. R2D2 robot
2. Folimanka Bunker
3. Folimanka sporthal
4. Basketbalspeler sculptuur
5. Berenfamilie sculptuur
6. Drie fontein
7. Gymnaste sculptuur
8. Drie-fontein
9. Herdenkingsmonument Tweede Wereldoorlog
10. Memento Mori