praag-winterpraag-karelsbrug-foto-dennis-faropraag-moldaupraag-karelsbrug-foto-dennis-farokarelsbrug-praag

Karelsbrug Museum: hoe je een een brug met bogen bouwt

Het Karelsbrugmuseum, vlak naast de Karelsbrug in Praag, vertelt het verhaal van de op één na oudste stenen brug in Tsjechië (de oudste is de Pisek brug in Zuid-Bohemen). Het museum is gevestigd in het oorspronkelijke kruisvaardershospitaal van de Kerk van de Heilige Geest. De tentoonstelling gaat niet alleen over de Karelsbrug maar ook over de kroning van van Tsjechische koningen en de kroningsroute die over de brug leidde op weg naar de St Vitus Kathedraal waar de koningen gekroond werden. Aan de hand van miniatuurmodellen zie je alle details van de Karelsbrug. Hoe de brug gebouwd werd en ook de materialen en het gereedschap dat nodig was bij de bouw van de brug.

Praag_karelsbrugmuseum_ingang.jpg

Karelsbrugmuseum en de Judithbrug
De Karelsbrug is tegenwoordig een van de vele bruggen over de Moldau, maar dat was niet altijd zo. Tot de veertiende eeuw was er slechts één brug, de Judithbrug, de verbinding tussen de oude stad (Stare Mesto) en de Burcht. De brug was van groot belang omdat al het verkeer en alle handel via deze route liep.

Toen tijdens de overstromingen in de veertiende eeuw de Judithbrug brug instortte, bouwde de stad Praag op dezelfde plaats een nieuwe brug die veel breder werd dan de oude brug. Een vierspan paarden moest elkaar gemakkelijk kunnen passeren. Aanvankelijk was de naam, Stenen Brug (Kamenny most), maar in 1870 werd dat Karelsbrug. Het Karelsbrug Museum toont de kleurrijke geschiedenis van deze beroemde brug.

Praag_karelsbrugmuseum_interieur.jpg

Karelsbrugmuseum: wat te zien
De permanente tentoonstelling toont hoe overstromingen de Judithbrug wegvaagden. Loop de trap af om het originele 12e-eeuwse metselwerk van de Judithbrug te zien. Je komt meer te weten over het metselwerk en timmertechnieken die werden gebruikt bij het bouwen van de Karelsbrug. Het moet een enorm karwei zijn geweest om de brug te bouwen. Heel ingenieus zijn de katrollen en grijpers gebruikt om de zware stenen op hun plaats te krijgen. 

Het schaalmodel van de brug is het pronkstuk van het museum, inclusief alle driehonderdvijftig bouwvakkers in werkkleding. Anderhalf jaar was nodig om dit model te maken. Aan de muur een serie zwart-witfoto's die laten zien hoe de overstromingen van 1890 drie bogen wegvaagden en hoe de brug bijna instortte. Er is nog veel meer te doen. Je kunt uitproberen hoe een stenen brug met bogen te bouwen. Kijk naar een paar historische films over de brug.

Praag_karelsbrugmuseum_beeldhouwwerk.jpg

Astrologisch getal
Boven de ingang van het museum staat 135797531, dat zijn geen willekeurige cijfers. Het is de datum en de tijd waarop Keizer Karel IV, opdrachtgever van de Karelsbrug, legde de eerste steen op 9 juli 1357 om 5.31 uur 's morgens. 1357 7 9 1357: een palindroom, van links naar rechts staat er precies hetzelfde als van rechts naar links. Keizer Karel IV bepaalde samen met astrologen dat dit het gunstigste moment was om te beginnen met de bouw. Aanvankelijk heette de brug Steenbrug (Kamenny most), pas in 1870 kreeg de brug de huidige naam: Karelsbrug.

Praag_karelsbrugmuseum_opdrachtgever_karel_iv.jpg

Hoe bouw je een brug met bogen?
De Judithbrug was ook een brug met bogen, het principe was dus al lang bekend. Op de maquette in het Karelsbrugmuseum is duidelijk te zien hoe de bogen en de pijlers met de eilandjes gebouwd werden. Ook is het duidelijk dat de nieuwe brug veel hoger is dan de oude Judithbrug. Dit is veiliger omdat bij hoog water de Moldau nog steeds onder de brug door kan stromen en niet tegen het wegdek klotst zoals bij de Judithbrug die daardoor instortte.

Praag_karelsbrug_1_restant_judithbrug.jpg
De gewelven van de oorspronkelijke Judith brug.

 Praag_Karelsbrug_2_museum_een_boog_bouwen.jpg
 De bogen kregen een ondersteuning van een tijdelijk houten framewerk waarover de stenen werden gemetseld.

 Praag_karelsbrug_3_stadsmuur_en_poort.jpg
Het bruggehoofd aan de zijde van Stare Mesto in aanbouw. Op de voorgrond de stadsmuur met kantelen en een toegangspoort die regelrecht toegang gaf tot de burcht. 

Praag_karelsbrug_4_museum_bouwen_van_peilers.jpg
Links is de houten vervanging van de ingestortte Judithbrug. Een stukje van de nieuwe Karelsbrug is al klaar en meer peilers zijn in aanbouw.

 Praag_karelsbrug_5_museum_gereedschap.jpg Gereedschap gebruikt tijdens het bouwen van de brug

Praag_karelsbrug_6_museum_grijpwerktuig.jpg
Het bouwen van de brug moet een enorm karwei zijn geweest. Heel ingenieus waren de katrollen en grijpers die gebruikt werden om de zware stenen op hun plaats te krijgen. 

Praag_karelsbrug_7_museum_houten_judithbrug.jpg  
De houten noodbrug en daarachter peilers van de nieuwe brug in aanbouw.

Praag_karelsbrug_8_museum_lagere_judithbrug.jpg
Het witte gebouw links is het St Agnesklooster in gebruik als hospitaal beheerd door de Ridders van de Orde van het Kruis met de Rode Ster. De voorste brug is het intact gebleven deel van de Judith brug na de overstroming. Op de achtergrond de nieuwe brug.

Praag_karelsbrug_9_museum_oude_en_nieuwe_brug.jpg
Het is duidelijk te zien dat de nieuwe Karelsbrug veel hoger is dan de oude Judithbrug. Met hogere bogen stroomt het water gemakkelijker door en zal de brug niet bezwijken wanneer er veel water in de Moldau is.

Praag_karelsbrug_10_museum_zuidzijde.jpg
Huizen op de plek waar nu het Smetana-museum staat

De knik in de brug
Loop voordat je naar het museum gaat over de Karelsbrug. Bekijk de zestien bogen met ijsbeschermers. Dit zijn eikenhouten boomstammen drijvend bij de brug die ervoor zorgen dat wanneer de rivier bevriest het ijs de bogen niet beschadigt. Bekijk alle beelden en beklim de toren op het bruggenhoofd aan de Stare Mesto zijde voor een panoramisch uitzicht op de brug.

Van hier kun je ook heel goed de knik in de Karelsbrug zien. Dat was een misrekening van de bouwers. Toen de Judithbrug was ingestort, moest het verkeer kunnen doorstromen. Daarom werd er een houten noodbrug parallel aan de ingestorte brug gebouwd. De knik was noodzakelijk om de brug te laten aansluiten op het bruggenhoofd aan de Mala Strana zijde. Wanneer je de echte brug goed bekeken hebt, ga dan naar het museum. Je zult zien dat het schaalmodel een exacte replica is van de huidige Karelsbrug.
Meer over 
de knik in de Karelsbrug

Karelsbug Museum: houdt eiwit de brug bij elkaar?
Is het waar of is het niet waar dat Karel IV opdracht gaf om eiwit toe te voegen aan de mortel voor meer stevigheid zodat het beter zou hechten aan de stenen en de brug dus sterker zou zijn? Het museum presenteerde de resultaten van recent wetenschappelijk onderzoek, dat tot doel had eindelijk de waarheid over de eieren te achterhalen. De wetenschappers hebben de kalkmortel uit de veertiende eeuw diepgaand gescand en ontdekten dat het eiproteïnen bevat. Wetenschappers bleven twijfelen en een nieuw onderzoek in 2010 stelde vast dat er geen sporen van organische toevoegingen waren.

Locatie en adres
Het museum is gevestigd in het barokke gebouw van de Militaire Orde van de Kruisvaarders van de Rode Ster, gesticht door Sint Agnes van Bohemen in 1252. De kruisvaarders van de Rode Ster zijn sinds mensenheugenis de bewakers van de brug en aan wie tol werd betaald.

Toegangskaartjes
Bedenk van te voren welk soort kaartje je wil kopen. Nog voor dat je het museum binnengaat, word je aangesproken door een 'matroos' die je een kaartje wil verkopen voor de Venice Boat Cruise waarbij toegang tot het Karelsbrugmuseum gratis is. Dat is een leuke aanbieding maar wanneer je geen zin hebt in een boottochtje, loop dan het museum in en koop alleen een toegangskaartje voor het museum (de matroos geeft je de indruk dat een dergelijk kaartje niet bestaat).

Toegang museum: CKZ 170 (€6)
Boottrip inclusief gratis toegang Karelsmuseum: CKZ 340 (€13)

Venice Boat Cruise duurt 45 minuten met gratis drankje (bier, limonade, thee of koffie) en een snack.

Adres
Karelsbrugmuseum, Muzeum Karlova mostu
Krizovnicke namesti 3
Praag, Stare Mesto

Openingstijden
Mei tot september, maandag t/m zondag van 10.00 – 19.00 uur
Oktober tot april, maandag t/m zondag van 10.00 – 18.00 uur

Lees verder:
Het Kruisherenplein en Karel IV

foto's Marianne Crone

Reageer op dit artikel
Mail de redactie
Share dit artikel op Facebook!
Tweet dit artikel op Twitter!
Deel dit artikel!


Herfst in Praag

Wandeling door Praag, de prachtige hoofdstad van Tsjechië. Beelden van bezienswaardigheden als de Karelsbrug en de St.Vitus-kathedraal.