praag-karelsbrug-foto-dennis-faropraag-winterkarelsbrug-praagpraag-karelsbrug-foto-dennis-faropraag-moldau

Van aandelenbeurs tot museum

Pal naast het Narodni Muzeum (Nationaal Museum) aan het Wenceslasplein in Praag staat een architectonisch opmerkelijk gebouw, nu onderdeel van het Nationaal Museum.  Het Nieuwe Nationaal Museum organiseert wisselende tentoonstellingen Ook worden er lezingen gehouden waarbij verschillende onderwerpen aan bod komen. Een deel van het gebouw fungeert als museumwinkel waar je souvenirs, ansichtkaarten en wetenschappelijke en kunstboeken kunt kopen. Er is ook een café met een kinderhoekje. Architectonisch is het Nieuwe Nationaal Museum een opmerkelijk gebouw. Een gebouw dat parlement was en waar ooit Radio Free Europe zetelde.

Praag_nieuw_nationaal_museum.jpg

Nieuw Nationaal Museum: opvallend gebouw

Een opvallend glazen bouwwerk in socialistische realisme stijl gebouwd, de favorite kunststijl van Jozef Stalin, staat op de hoek van het Wenceslasplein vlak naast het Nationale Museum.

Het historische gebouw van het Nationaal Museum aan het Wenceslasplein vormt een schril, architectonisch contrast met het nieuwe gebouw: Neo-renaissance versus brutalisme. Het historische gebouw onderging een ingrijpende reconstructie en heropende op 28 oktober 2018 - de dag van de 100ste verjaardag van de Tsjechoslowaakse Republiek. In november 2019 werden beide gebouwen verbonden door een ondergrondse gang waar een multimedia-tentoonstelling te zien is. 

Van aandelen beurs naar museum
Dit gebouw bood aanvankelijk onderdak aan de Praagse aandelenbeurs; het symbool van het kapitalisme in de jaren dertig van de vorige eeuw. Vijftien jaar later zetelde het Communistische bewind hier. In 1995, zes jaar na de Fluwelen Revolutie trok Radio Free Europe in het gebouw. Sinds 2009 is het onderdeel van het Nationale Museum, Narodni Muzeum, en kun je hier wisselende tentoonstellingen bezoeken.

Praag_new_national_museum_praag.jpg

De Vlam: sculptuur ter herinnering aan Jan Palach
Jan Palach was een Tsjechische student en politiek activist die zichzelf op 16 januari 1969 in brand stak en op 19 januari stierf. Zijn daad was een protest tegen het einde van de Praagse Lente als gevolg van de invasie van de communisten in 1968 en een motivatie voor anderen om zich tegen de bezetting te verzetten.

Toen architect Karel Prager in 1968 het gebouw waar toen het Communistisch bewind zetelde, verbouwde, ontwierp hij een stalen ondersteuningspilaar die leek op een vlam die vuur hoog de lucht in spuwde. Een granieten sculptuur, De Vlam geheten, moest deze pilaar verfraaien. De Communistische Partij was echter tegen het plan. In plaats van De Vlam werd een stenen plaat met het Tsjechoslowaakse wapen aan de pilaar bevestigd.

Tijdens restauratiewerkzaamheden aan de pilaar in 2018 werden in het Archief van het Nationaal Museum schetsen van de sculptuur ontdekt. De directie van het Nationale Museum besloot het oorspronkelijke plan uit te voeren, maar met enkele aanpassingen. In het oorspronkelijke ontwerp was De Vlam een stenen sculptuur. Het verankeren van een stenen sculptuur was een probleem en daarom werd besloten om het van brons te maken. Het nieuwe kunstwerk hangt sinds 17 november 2020 aan de pilaar naast het Nieuw Nationaal Museum.

Zetel van Radio Free Europe
Radio Free Europe, RFE, werd in 1950 in Berlijn opgericht door het National Committee for a Free Europe, een onderdeel van de CIA. Het doel van dit radiostation was om luisteraars achter het ijzeren gordijn van objectief nieuws te voorzien. RFE promoot nog steeds de waarden van de democratie gebaseerd op feitelijke informatie. Er is veel aandacht voor de rechten van minderheden. Aangezien RFE in sommige landen verboden is, blijven de bronnen vaak anoniem, omdat verslaggevers in die landen gearresteerd kunnen worden. 

Praag_radio_free_europe.jpg
Radio Free Europe gebouw in de wijk Vinohrady

Radio Free Europe en het comunistisch regime
Als er één geluid was dat de communistische leiders van Tsjecho-Slowakije in de jaren zeventig en tachtig woedend maakte, dan was het wel de signature tune van Radio Free Europe. Dit radiostation opereerde vanuit München en verzorgde uitzendingen naar de Oostbloklanden. Na de invasie van 1968, verzorgden veel uitgeweken Tsjechoslowaken de reportages. Uiteraard deden de communistische leiders in Tsjecho-Slowakije er alles aan om de programma's in diskrediet te brengen.

De infiltrant bij Radio Free Europe
De campagne van Tsjecho-Slowakije tegen het station bereikte zijn hoogtepunt in 1976. De Tsjechoslowaakse Unie van Journalisten in Praag organiseerden een spraakmakende persconferentie, die werd bijgewoond door niet minder dan 137 journalisten uit 16 verschillende landen. De man die werd voorgesteld als de held van de dag was de Tsjechoslowaakse geheime agent, kapitein Pavel Minarik. Hij werkte als infiltrant bij Radio Free Europe in München en plande zelfs een terroristische aanslag op het station. Hij hield een bijna twee uur lange toespraak waarin hij Radio Free Europe bestempelde als een broeinest van Amerikaanse spionage.

Vervolgens wees hij talloze van zijn voormalige collega's aan als zijnde CIA-agenten, hoewel het bewijs uiterst mager was. Het was pijnlijk voor Radio Free Europe dat een informant lange tijd onopgemerkt was gebleven. Het liep slecht af met Minarik. Na de val van het Communisme verloor hij zijn baan op het Ministerie van Binnenlandse Zaken en, zoals veel informanten, begon hij aan een tweede carriere als zakenman maar werd schuldig bevonden aan verzekeringsfraude en in 2009 veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar.

Nieuwe locatie
RFE had constante politiebewaking omdat aanslagen niet uitgesloten konden worden. In 2009 verhuisde daarom RFE naar het nieuwe hoofdkwartier in de buitenwijk Vinohrady, ver van het drukke centrum van Praag, maar wel naast Don Giovanni, een hotel waar veel buitenlandse tourgroepen komen.

Mooi of foeilelijk?
Architect Karel Prager kreeg na voltooing van hett ultramoderne gebouw in 1935 nogal wat kritiek te verduren. Het contrast met het Narodni Muzeum dat er pal naast staat was te groot. Toen in 1966 het parlement in het gebouw trok, werden horizontale betonnen balken toegevoegd die op pilaren rusten. Sommigen vonden dit een verbetering, anderen niet. Beslis zelf wat je er van vindt.  

Adres 
Nieuw Nationaal Museum 
Vinohradska 1, Vinohradska

Openbaar vervoer
Dichtstbijzijnde metrostation: Muzeum

Openingstijden
7 dagen per week van 10.00 – 18.00 uur.

foto's Marianne Crone

Locatie

Reageer op dit artikel
Mail de redactie
Share dit artikel op Facebook!
Tweet dit artikel op Twitter!
Deel dit artikel!


Herfst in Praag

Wandeling door Praag, de prachtige hoofdstad van Tsjechië. Beelden van bezienswaardigheden als de Karelsbrug en de St.Vitus-kathedraal.