rondleiding door het praag van franz kafka

Rondleiding door het Praag van Franz Kafka

De Duitstalige Tsjechische schrijver Franz Kafka (1883-1924) is een van de meest invloedrijke schrijvers van de 20e eeuw. Zijn bekendste werken zijn: Het Proces, Het Slot en De Gedaanteverwisseling, werken die zich kenmerken door de onheilspellende sfeer. Hij beschrijft een wereld waar bureaucratie steeds meer de overhand krijgt. Aangezien hij vrijwel zijn hele leven in Praag woonde, komt de stad vaak voor in zijn verhalen en romans. Hij schreef in het Duits, zijn eerste taal. Hij sprak ook vloeiend Tsjechisch. Praag was destijds een stad in het Oostenrijks-Hongaarse rijk waar Duits de lingua franca was.

Het Praag van Kafka
Om een idee te krijgen van het Praag dat een prominente rol speelt in Kafka's werken, maar nooit expliciet wordt genoemd, is een rondgang langs de gebouwen en plaatsen waar Kafka woonde of werkte een soort pelgrimstocht voor Kafka's fans. Praag is in de Tweede Wereld Oorlog vrijwel ongeschonden gebleven. Ware Kafka nog in leven, hij zou zijn stad onmiddellijk herkennen.

Hij verhuisde vele malen en veranderde vaak van baan. Er daarom zijn er in Praag veel plaatsen die aan hem herinneren. Met behulp van Google maps of Mapy.cz zijn ze makkelijk te vinden zijn.

foto: geboortehuis van Franz Kafka

Inhoud
1. Kafka en de Oude Stad en omgeving
2. Kafka en Mala Strana
3. Kafka en Nove mesto
4. Kafka en Zizkov
5. Kafka en literaire cafe's
6. Sculpturen van kafka
7. Het graf van Kafka

1. KAFKA EN DE OUDE STAD EN OMGEVING

Kafka's Geboortehuis
Het geboortehuis van Kafka staat op náměstí Franze Kafky 3, aan de rand van de Joodse wijk. Franz werd op 3 juli 1883 geboren als zoon van Hermann en Julie Kafka. In 1897 raakte het huis beschadigd door een brand en de ingang is nu het enige originele onderdeel. Het huis staat bekend als als Kafkův dům (Kafkahuis), met een kleine tentoonstelling over de schrijver.

foto: Originele voordeur van Kafka's geboortehuis

Oude Stadsplein (Staroměstské náměstí)
Het Oude Stadsplein was een centraal punt in het leven van Kafka. Hij woonde van juni 1889 tot september 1896 in dům U minuty, een laatgotisch huis met sgraffito, vlak naast de Astronomische klok. Dit was de geboorteplaats van Kafka's drie zussen: Elli, Valli en Ottla.

Foto: Dum u minuty op het Oudestadsplein

Het stadspaleis op de hoek van het Oude Stadsplein5 (op de hoek met de Pařížská straat) is het Oppeltův dům (Oppelt huis). Vanaf november 1913 woonde de familie Kafka op de bovenste verdieping. Het huis raakte in 1945 zwaar beschadigd. Een jaar later volgde de restauratie, maar de bovenste verdieping werd niet herbouwd.

Het 18e-eeuwse Kinský-Paleis in rococostijl aan het Oude Stadsplein 12 maakt nu deel uit van de National Gallery. Hier ging Kafka naar school. 10 september 1893 was voor de 10-jarige Kafka de eerste dag op het Duitse gymnasium. Zijn schooltijd duurde tot 1901. Van 1912 tot 1918 had zijn vader een fourniturenwinkel op de begane grond.

foto: Kinsky Paleis

Op het Oude Stadsplein 3 is het huis U Bílého jednorožce (bij de witte eenhoorn). Het huis behoorde toe aan de familie Fanta en in 1904-1905 nam Kafka daar deel aan filosofische bijeenkomsten. In het naastgelegen huis op nummer 16 was vroeger het advocatenkantoor van Richard Löwy, waar Kafka een van zijn eerste baantjes had.

Vlakbij het Oude Stadsplein, op Celetná 2, is Sixtův dům (het huis van Sixtus) waar Kafka's familie minder dan een jaar woonde en verhuisde naar Celetná 3 U Tří králů (bij de Drie Koningen). Kafka woonde daar in een appartement op de tweede verdieping van september 1896 tot de zomer van 1907. Hij schreef daar zijn eerste verhalen.

Vlakbij Celetna is Ovocný trh op nummer 3-5 is het hoofdgebouw van Charles University. Kafka studeerde daar rechten van 1901 tot 1906.

Op nummer 18 in de Masná straat was Kafka's lagere school. En op nummer 8 in dezelfde straat was de Duitse Business Academy waar hij een avondcursus werknemersverzekeringen volgde.

Dlouhá-straat
Niet ver daarvandaan, Dlouhá 16, huurde Kafka een kamer. In Kafka's brieven aan zijn verloofde Felice Bauer is te lezen dat zijn kamer op de vijfde verdieping was en erg lawaaierig vanwege de lift.

Pařížská-straat
De wijk Josefov heeft nog twee andere locaties waar Kafka woonde. De eerste was Zum Schiff (op het schip) aan Pařížská 36. Het huis werd in 1945 gesloopt maar is voort blijven leven omdat het een rol speelde in Die Verwandlung, vertaald als De Gedaanteverwisseling. Deze novelle is hier geschreven en de indeling van de kamers in het verhaal kwam overeen met de indeling van het gebouw. Op de plek waar vroeger het huis stond, staat een hotel Intercontinental.

Bílkova-straat
Kafka woonde in een appartement dat hij huurde in Bílkova 10. Hij schreef in zijn aantekeningen dat hij alle geluiden in huis kon horen, waardoor hij zich niet op het schrijven kon concentreren.

2. KAFKA EN MALA STRANA

Zlatá ulička
Kafka woonde in 1916 en 1917 samen met zijn zus Ottla in het Gouden Straatje (Zlatá ulička) op nummer 22. Hier schreef hij vrijwel alle verhalen die werden gepubliceerd in de bundel Ein Landarzt (1920).

Tržiště-straat
In 1917 huurde Kafka een tweekamerappartement in het Schönborn-paleis in de Tržiště-straat 15. Hier werd ook vastgesleld dat hij aan tuberculose leed. Tegemwoordig is de Amerikaanse Ambassade in dir gebouw gevestigd.

3. KAFKA EN DE NIEUWE STAD

Na Poříčí-straat
In 1908 ging Kafka werken bij het Arbeidsongevallenverzekeringsinstituut voor het Koninkrijk Bohemen op Na Poříčí 7, vlak naast het winkelcentrum Palladium. Kafka's werktijden waren van acht uur 's morgens tot twee uur 's middags, en dat gaf hem voldoende tijd om te schrijven.

Na Příkopě-straat
Op Na Příkopě 22 stond het Deutsches Haus, waar Duitse verenigingen bijeenkomsten en feesten organiseerden. Hier werden ook lezinen gegeven die Kafka bijwoonde.

Panská-straat
Het neoklassieke gebouw aan Panská 8 was vroeger de redactiekamer van het Prager Tagblatt. Kafka las niet alleen deze Duitstalige krant, maar schreef er ook korte verhalen en af en toe recensies voor.

Wenceslasplein
Op het Wenceslasplein had de Italiaanse verzekeringsmaatschappij Assicurazioni Generali zijn hoofdkantoor op nummer 19. Kafka begon hier in oktober 1907 te werken. De werktijden waren ongunstig voor hem om 8 uur 's morgens beginnen en pas om 8 uur 's avonds klaar. Er bleef dus weinig tijd over om te schrijven.

Het Grand Hotel Europa aan het Wenceslasplein 25, kende Kafka als Erzherzog Stephan (aartshertog Stephan). Hij gaf daar in 1912 een lezing over Het Proces de enige keer dat hij iets dergelijks deed.

4. KAFKA EN ZIZKOV

Bořivojova-straat
De familie Kafka bezat van 1912 tot '17 een asbestfabriek aan Bořivojova 27 in de wijk Žižkov. Deze deprimerende wijk beschreef hij in zijn roman het Proces; het gerechtsgebouw en de omgeving lijken door deze wijk geinspireerd.

5. KAFKA EN LITERAIRE CAFE'S

Café Louvre, aan Národní 22 en Kavarna Arco aan Hybernská 16, en Café Savoy aan Vězeňská 11 waren ontmoetingsplaats van Duitstalige intellectuelen. In Café Arco ontmoette hij Milena Jesenská en Café Savoy organiseerde Jiddische theatervoorstellingen. Milena Jesenská was een Tsjechische journaliste en schrijfster en was Kafka's tweede grote liefde bekend geworden door Kafka's boek 'Brieven aan Milena.'

6. SCULPTUREN VAN KAFKA

Vězeňská 1
Naast de Spaanse Synagoge staat sinds 2003 een bronzen beeld: Franz Kafka die zit op de schouders van een onthoofd figuur in een leeg mannenpak. Het verwijst naar Kafka's verhaal 'Beschreibung eines Kampfes' (Beschrijving van een gevecht) en wel naar deze zin "Ik sprong met ongewone behendigheid op de schouders van mijn vriend en, terwijl ik mijn vuisten in zijn rug duwde, liep hij verder op een klein drafje.

Charvatova plein
Hlava Franze Kafky (2014), het hoofd van Kafka is een sculptuur van 11 meter hoog bestaande uit ronddraaiende schijven aangedreven door zonne-energie die wanneer ze op hun plaats vallen het hoofd van Kafka voorstellen. Het sculptuur staat bij de achteruitgang van het Quadrio winkelcentrum en is het werk van de Tsjechische kunstenaar David Cerny.

Relief van Kafka
aan de gevel van zijn geboortehuis op het Franz Kafkaplein een relief van de schrijver.

7. HET GRAF VAN KAFKA

Het graf van Kafka bevindt zich op de Nieuwe Joodse Begraafplaats in de wijk Žižkov. Kafka stierf op 3 juni 1924 in Klosterneuburg in Oostenrijk, een sanatorium for tuberculose patienten. Zijn begrafenis vond plaats op 11 juni. Op Kafka's grafzerk staat een zeshoekige obilisk. Er is ook een plaquette ter nagedachtenis aan zijn zussen, die stierven in concentratiekampen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op de nabijgelegen muur hangt een plaquette voor Max Brod, die Kafka's werk van de ondergang redde en publiceerde.

Lees verder
Nieuwe Joodse begraafplaats en het graf van Franz Kafka

Vorig artikel: Holocaust Monument Poort zonder Retour

Volgend artikel: Joodse begraafplaats Zizkov en Holocaust Monument

foto"s Marianne Crone