schuilkelders atoombunkers en de koude oorlog

Schuilkelders, atoombunkers en de Koude Oorlog

Een netwerk met schuilkelders en atoombunkers ligt verborgen onder straten en parken in Praag. Betonnen koepels voor ventilatie zijn stille getuigen van deze schuilplaatsen. Veel atoomschuilkelders in Praag zijn gebouwd tijdens het hoogtepunt van de Koude Oorlog.

De meeste schuilkelders en bunkers bestaan nog steeds en enkele kunnen bezocht worden. Het metronetwerk in Praag was één grote atoombunker. Stevige stalen deuren sloten de tunnels hermetisch af van de buitenwereld bij een atoomaanval, hetgeen nooit gebeurde. De president had zijn eigen schuilplaats diep onder de Praagse Burcht.

Er waren ook schuilkelders voor de bevolking. De bekendste ligt onder de Vitkov-heuvel en onder de Parukarka-heuvel. Deze twee bieden plaats aan honderden tot duizenden mensen maar voor slechts korte tijd. In de kelders van allerlei gebouwen bevonden zich kleinere schuilkelders. Sommige bestaan nog steeds, zoals de schuilkelder onder Hotel Jalta.

Schuilkelders en atoombunkers
Diep onder Praag zijn er ongeveer 800 schuilkelders met eigen elektriciteits-, water- en ventilatie-systemen. De meeste zijn gebouwd in de jaren 1950 en 1960. Bij de aanleg van het metronetwerk in de jaren zeventig werden zware stalen deuren toegevoegd zodat het netwerk hermetisch afgesloten kon worden. Deze deuren zijn er nog steeds en staan permanent open.

Deze atoombunkers waren niet geschikt voor een lang verblijf. Het doel was de bevolking te beschermen voor een nucleaire aanval vanuit het Westen. Ze boden hooguit drie dagen bescherming tegen straling en radioactieve stoffen. De nucleaire aanval kwam niet. De stad Praag heeft de schuilkelders tot op de dag van vandaag in stand gehouden, maar heroverweegt nu het gebruik ervan. Ze kunnen worden veranderd in winkels, hydrocultuurboerderijen, garages, opslagruimtes, filmstudio's, clubs, musea en galerijen.

Schuilkelders en feiten:
* 768 permanente schuilkelders bieden plaats aan 150.000 mensen
* De metrotunnels bieden plaats aan 332.000 mensen
* Strahovtunnel biedt plaats aan 15.000 mensen

TIP van de redactie van Praag-Nu: ga mee op een atoombunker rondleiding en boek online.

Boek hier de communisme en bunkertour

1. Folimanka schuilkelder
De Folimanka schuikelders met een capaciteit van 1.300 personen is een labyrint van tunnels en ruimtes. Er is apparatuur voor luchtfiltratie en elektriciteitsvoorziening, een gepantserde deur en een waterreservoir. Er zijn ook toiletcabines maar zonder deuren en douches voor gemeenschappelijk gebruik. In de EHBO-kamer konden gewonden of zieken wordenn behandeld. In de gemeenschappelijke ruimte was plaats op banken langs de muren. Er waren twee mortuaria geschikt voor 10 lichamen die bedekt werden met ongebluste kalk. De telefooncentrale was ingewikkeld en werd bediend door professionele krachten. Er was ook een uitkijkpost om de situatie bovengronds te evalueren. Loop ook door het Folimanka Park boven de schuilkelders want daar zijn betonnen ventilatiekoepels te zien die de lucht filterden.

Adres: Pod Karlovem Street, tegenover het gebouw nr. 2.
Openbaar vervoer: Tram 6 of 11 naar de tramhalte Pod Karlovem of Nuselske Schody
Openingstijden: 1 keer per maand op zaterdag van 9.00 tot 15.00 uur. Bezoekers kunnen vrij rondlopen en de toegang is gratis

2. Parukarka schuilkelder
De schuilkelder in het Parukarka Park wordt ook wel Bezovka-bunker genoemd. De schuilkelder is ingericht als museum en bestaat uit drie delen: ruimtes met apparatuur en historische foto's, machinekamers en gangen en tunnels. Paspoppen zijn verkleed als ambtenaren, verpleegsters en als gewone mensen met gasmaskers. Een naakte man wordt ontsmet door twee ambtenaren in beschermende kleding. Een klein meisje dat een gasmasker draagt, houdt een pop in haar arm en er staat een rij mensen in beschermende kleding met gasmaskers op. In de ziekenboeg ligt een patiënt en een verpleegster. Een vader met zijn twee kinderen, alledrie met gasmaskers op, hun koffers naast zich alsof ze net zijn aangekomen.

Verder is er een tentoonstelling van verschillende soorten gasmaskers, beschermende kleding, vlaggen, insignes, militaire benodigdheden, posters, foto's, boeken, kranten en publicaties over het onderwerp civiele bescherming en de Koude Oorlog. In de telecommunicatieruimte zie je typemachines en de telefooncentrale, er zijn zaklampen en verrekijkers.

Adres: Er zijn vijf ingangen, drie in de Prokopova-straat en twee in Ceskobratrska-straat. De ingangen zijn afgesloten met dikke metalen deuren, die ieder ongeveer vier ton wegen.
Openingstijden: enkele dagen per jaar voor gratis rondleidingen, maar betaalde rondleidingen kunnen worden aangevraagd via Prague Communist Tour.

3. Atoombunker in Hotel Jalta
De schuilkelder van Hotel Jalta bevindt zich in de kelder van het gelijknamige hotel. Verdeeld over drie verdiepingen was het een veilige plek voor 150 personen. Lees hier het volledige verhaal.

4. Andere atoomschuilkelders

De bekendste schuilkelder is het tunnelnetwerk van de Praagse metro. De metrostations kunnen worden omgebouwd tot bunkers die bestand zijn tegen een nucleaire explosie. Er is plaats voor 300.000 mensen die hier drie dagen kunnen overleven. Lees hier meer.

De Zizkov-tunnel onder het Nationaal Monument op de Zizkov-heuvel biedt plaats aan 1.250 personen. Het omvat een noodhospitaal en een mortuarium. Lees hier meer.

De presidentiële schuilplaats bevindt zich 60 meter onder de Praagse Burcht en de overige leden van de regering gaan naar Klarov, bekend als het 'geheime metrostation'. Men weet nog steeds niet of Klarov bedoeld was als metrostation of dat het alleen bedoeld was als schuilkelder voor de communistische regering.

Behalve deze grote nucleaire schuilkelders voor honderden tot duizenden mensen, waren er tientallen kleinere in de kelders van allerlei gebouwen.

Volgend artikel: Het Dagelijks leven tijdens het communisme
Vorig artikel: Op zoek naar sporen van het communistisch verleden in Praag