Metro Praag: metrostations als bezienswaardigheid
De metro van Praag is handig, gebruiksvriendelijk en de snelste manier om Praag te verkennen. Het is echter niet zomaar een vervoermiddel. Dankzij de opvallende ontwerpen van verschillende stations is het netwerk ook op zichzelf een bezienswaardigheid. Het ontwerp van de Praagse metro is gebaseerd op de metro van Moskou. De eerste metrolijn van Praag werd geopend in 1974 en hoewel het netwerk in de stad Praag niet kan wedijveren met dat van Moskou, zijn een aantal metrostations in Praag zeker de moeite van het bekijken waard.
Metrostations in het centrum van Praag
Een aantal metrostations in het centrum waaronder Mustek, Namesti Miru en Staromestka hebben muren die bekleed zijn met vierkante panelen waarop ronde uitsparingen. Elk station heeft zijn eigen kleur Mustek is geel, Staromestska rood en Namesti miru is diepblauw.
Karlovo Namesti (Karelsplein) station heeft in de centrale hal een muur met een groot mozaďek dat voorstelt het leven en de tijd van Karel IV, Koning van Bohemen en Keizer van het Heilige Roomse Rijk. Hij stichtte de Karels Universiteit, plande stadsvernieuwing en bouwde de wijk Nove Mesto. Bezoek de permante tentoonstelling 'Praag en Karel IV' in het Museum van de Stad Praag.
Metrostations als kunstmuseum
Lijn A station Zelivskeho – mozaďeken
Lijn A station Dejvicka – abstract plastiek
Lijn A station Malostranska – hekwerk bij de ingang met een goudkleurige sleutel en zon
Lijn A station Skalka – zilverkleurige pilaren met daarachter een mozaďekwand
Communistische kunst in metrostation Andel
Metrostation Andel heette oorspronkelijk Moskevska (station Moskou) en werd gebouwd in samenwerking met Russische ontwerpers die ook een station bouwden voor de metro in Moskou, vernoemd naar Praag. Het station heeft een aantal muurpanelen met typische communistische thema's variërend van wereldvrede tot kosmonauten.
Toen in 1990 de naam van het station veranderde in Andel werden ook deze panelen verwijderd. Maar al na een paar maanden werden ze teruggeplaatst omdat men overtuigd was dat niet alle alle herinneringen aan de communistische periode moesten worden uitgewist. Wanneer je de uitgang naar na Knizeci neemt, zie je in de entreehal een muurdecoratie met de woorden Moskva en Praha, een herinnering aan de vriendschapband tussen Praag en Moskou.
Metrostation onder de snelweg
Als je met de metro naar metrostation Vysehrad gaat, rijdt de metro door een buis die onder de snelweg hangt, een een staaltje van techniek uit het communistische tijdperk. De brug werd uitgebreid getest of hij het gewicht van de metrotreinen kon dragen. Een konvooi van Russische tanks parkeerde op de brug en reed er daarna zo'n zestig keer overheen. Ook kwamen er vrachtwagens met 3000 ton zand en grind. De brug was sterk genoeg en de metro rijdt er nog steeds onder door.
Snelle rolrappen in de metrostations van Praag
Metrolijn A is de diepste van de drie lijnen, en veel stations pronken met indrukwekkend lange roltrappen. Het station van Namesti Miru heeft de langste roltrap in de EU; 87 meter lang met 533 treden. Het duurt 2 minuten en 21 seconden om naar boven te gaan en 2 minuten en 19 seconden om naar beneden te gaan, wanneer je op de roltrap stil blijft staan. Wanneer een metrostation gerenoveerd wordt, worden de snelle roltrappen vervangen door gewone vanwege een EU verordening.
Planten in de metro
Het metrostation Můstek op de groene lijn A is nu nog groener. In de hal bij de ingang op het Wenceslasplein vlak voor Mark & Spencer staat een kas met zo'n dertig planten. De kas is een 'simme kas' en speciaal is ontworpen zodat de planten zo min mogelijk afhankelijk zijn van mensen die de planten verzorgen. Dat is best een opgave omdat het metrostion nooit daglicht krijgt en in de winter behoorlijk koud kan zijn.
Het doel van de plantenkas is tweeledig. Op de eerste plaats testen wetenschappers de slimme kas op functionaliteit en duurzaamheid zodat dit soort kas ook op andere plekken kan worden ingezet. Ten tweede helpt de plantenkas het ondergrondse metrostation op te fleuren.
Het goed bewaarde geheim van het Praag metro-netwerk
Alle stations op metrolijn A hebben verstevigde 'geheime' deuren die bestand zijn tegen explosies. Normaal gesproken staan ze open zodat de treinen kunnen passeren. Maar in het geval van een aanval op de stad, gaan deze metalen deuren dicht. De metrostations zijn dan hermetisch afgesloten bunkers bestand tegen een nucleaire explosie en ander onheil. De perrons en de tunnels veranderen in een bunker en bieden plaats aan 300.000 mensen die hier drie dagen kunnen overleven.
Alleen diepgelegen metrostation hebben deze bunker functie. Deze metrostations zijn te herkennen aan de geronde wanden van de stations. Deze diepgelegen bunkers zijn onderdeel van het Ochranny System Metra (OSM), het metrobeschermings systeem. De OSM omvat lijn A (groen) van Dejvicka naar Zelivskeho en lijn B (geel) van Nove Butovice naar Ceskomoravska. De stations die geen deel uitmaken van het systeem, bevinden zich te dicht bij de oppervlakte en zijn te herkennen aan rechte wanden.
Het raadsel van het Klarov metrostation
Het Klarov station ligt tussen de Burcht van Praag en de Straka Academie waar de regering zetelt. De bestemming van Klarov is niet duidelijk: is het een metrostation of een schuilkelder? De ingang pal tegenover de Straka Academie is afgesloten met een stalen deur waarachter twee schachten nu met treden en waarschijnlijk bedoeld als roltrap die naar de cenrale hal leidt. Niemand schijnt te weten waarom dit station gebouwd werd of waar het voor gebruikt werd. Het is gebouwd tussen 1952 en 1959, toen het land nog onder communistisch bewind stond. Het huidige metronetwerk bestond in die tijd slechts op papier en werd pas vanaf 1965 een uit te voeren project. De werktekeningen en plattegrond van het station bevinden zich in het stadsarchief en zijn niet openbaar.
Metrolijn B: twee spookstations
Metrostation Hloubetin en Kolbenova op lijn B waren van 1998 tot 2001 spookstations. Wanneer de treinen deze stations naderden verminderden ze snelheid en reden langs spaarzaam, spookachtig verlichte perrons. Deze twee stations bedienden het industriegebied van Vysocany. Aan het eind van de communistische periode raakte het gebied in verval. Na de Fluwelen revolutie werd het gebied nieuw leven ingeblazen en werden de twee metrostations eindelijk voltooid. Nu is de wijk Vysocany volop in ontwikkeling. Projectontwikkelaars bouwen in hoog tempo een geheel nieuwe woonwijk.
De namen van de metrostations
De meeste namen verwijzen naar de straat of het plein waar de ingang van de metro is. Dat is handig want dan weet je waar je bent. Er zijn een paar uitzonderingen:
1. I.P. Pavlova-station doet je denken aan de naam van de voormalige Russische balletdanseres Anna Pavlova maar in werkelijkheid is dit de naam van de Russische psycholoog Ivan Petrovich Pavlov, naar wie Pavlov-reactie is genoemd.
2. Mustek station verbindt lijn A met lijn B en is het drukste overstapstation in het netwerk van Praag. Bij de bouw van het station in de jaren 1970, ontdekten de bouwvakkers een kleine middeleeuwse brug. De overblijfselen van de brug zijn ingemetseld in een muur van het station.
3. Jiriho z Podebrad station is vernoemd naar Koning Jiri Podebrad, Koning van Bohemen van 1458-1471 en leider van de Hussieten. Hij onderhandelde met de Paus om vrede met Rome te sluiten hetgeen mislukte.
Metrostation Mustek en oude middeleeuwse brug
Oude en nieuwe naam van enkele metrostation
De aanleg van de metro in Praag was een direct gevolg van het toenemende verkeer in de stad. Het eerste traject dat aangelegd werd was lijn C van Sokolovska, dat nu Florenc heet, naar Kacerov. Aangezien de metro een geesteskind was van het communistische regime, kregen de stations namen die de communistische doctrine en ideologie weerspiegelden. Na de Fluwelen Revolutie in 1989 veranderden dertien stations van naam. De nieuwe namen werden vanaf 21 februari 1990 gebruikt.
1. Devicka (lijn A) vroeger Leninova (venoemd naar Vladimir Lenin voormalige president van de Sovjet-Unie)
2. Andel (lijn B) vroeger Mosveska (Moskou)
3. Hurka (lijn B) vroeger Slovenskeho narodniho povstani, vernoemd naar de Slowaakse Nationale Opstand
4. Jinonice (lijn B) vroeger Smermova, held ten tijde van het communisme
5. Nove Butovice (lijn B) Unoroveho vitezstvi, vernoemd naar de staatsgreep in 1948
6. Chodov (lijn C) vroeger Budovutelu vernoemd naar iemand die bijdraagt tot de ontwikkeling van het Communisme
7. Haje (lijn C) vroeger Kosmonautu (Kosmonaut)
8. Florenc (lijn C) vroeger Sokolovska, vernoemd naar de slag bij Sokolovo 1943
9. Nadrazi Holesovice (lijn C) vroeger Fucikova, vernoemd naar een politicus en activist ten tijde van het Communisme
10. Opatov (lijn C) vroeger Druzby (Vriendschap)
11. Pankrac (lijn C) vroeger Mladeznicka (Jeugd) 12. Roztyly (lijn C) vroeger Primatora Vacka, vernoemd naar Vaclav Vacek politicus ten tijde van het Communisme
13. Vysehrad (lijn C) vroeger Gottwaldova (Leider van de Communistische partij)
De toekomst van de metro Praag
De groene lijn A werd april 2015 doorgetrokken van Dejvicka naar Nemocnice Motol, met vier nieuwe stations: Borislavka, Nadrazi Veleslavin, Petriny en eindstation Nemocnice Motol (ziekenhuis Motol). Nadrazi Veleslavin geeft een overstap naar de bus die naar Vaclav Havel Airport rijdt.
Een nieuwe lijn is in de planning, lijn D met negen stations die het centrum verbindt met de wijken in zuidoost Praag. Lijn D begint op Namesti miru, een station dat dan een overstapstation wordt en gaat via Pankrac dat ook een overstapstation wordt. De lijn, die blauw van kleur zal zijn, eindigt in Nove Dvory. Er zijn op dit moment in Praag slechts drie andere overstapstations: Museum, Mustek en Florenc en met de nieuwe lijn worden dat er vijf. Deze nieuwe lijn is computergestuurd en rijdt zonder bestuurder. De bouw is inmiddels begonnen en de opening staat gepland in 2027.
De metro in Praag telt 61 stations en drie lijnen. Koop een travel pass en besteed een dag aan het bekijken van de metrostations, stap zo nu en dan uit en kijk wat er op straatniveau te beleven valt.
Tips:
1. Metro station Luziny op lijn B en bekijk een van de vele buitenwijken gepland en gebouwd in communistische dagen
2. Metro station Solidarita op lijn A en maak deze wandeling door de wijk Strasnice en Solidarity
3. Metro station Vltavska op lijn C voor prachtige street art en graffiti
4. Metro station Vysehrad op lijn C eerst rijd je door een buis hangend onder de snelweg en daarna bezoek je Vysehrad, de tweede burcht van Praag.
Trivia
Wanneer je met metrolijn A reist, let dan op van twee blauwe golvende lijntjes boven de deur van de bestuurder. Er zijn twee treinen met dit symbooltje. Het waren de treinen die tijdens de overstroming in 2002 onder water kwamen te staan. Ze zijn gedroogd, gerenoveerd en rijden weer op lijn A.