ontdek de buitenwijken als toeristische attractie

Ontdek de buitenwijken als toeristische attractie

Ga de buitenwijken in en ontdek hoe Praag eruit ziet zonder toeristen! Praag telt 1.3 miljoen inwoners en die wonen niet allemaal op het Wenceslasplein, het Oudestadsplein of de Karlova straat. Het merendeel van de Pragenaars woont in de buitenwijken, de 'sidliste'. Aan de rand van de stad staan gigantische woonwijken met grote woonblokken, vroeger grauw maar tegenwoordig fleurig opgeverfd.

De huizen in de buitenwijken van Praag bestaan uit systeemflats van tien of meer verdiepingen gebouwd vanaf ongeveer de jaren 1960. Deze systeemflats staan bekend als 'panelaky' en werden in heel Tsjechië gebouwd tussen 1959 en 1995. Deze woonblokken huisvesten zo'n 3,5 miljoen mensen, ongeveer één derde van de 10.67 miljoen inwoners van het land.

Buitenwijken zonder toeristen
Buitenwijken zonder toeristen liggen aan de rand van de stad. Veel bezoekers van Praag denken dat Vinohrady, Smichov, Troja, Zizkov en Holesovice de buitenwijken van Praag zijn. Maar dit zijn wijken in de stad die even buiten het directe centrum liggen en waar geen woonblokken bestaande uit systeemflats staan. Wil je naar een 'echte' buitenwijk, die sidliste worden genoemd, neem dan de metro of de bus naar Haje, Jizni Mesto of Luziny.

Dit zijn slechts een paar voorbeelden, want de hele stad is omringd door door deze woonblokken. De communistische partij was 41 jaar aan de macht van 1948 tot 1989. In deze periode breidde de stad zich uit en werden de 'sidliste' gebouwd. De eerste uitbreiding was sidliste Petriny in de jaren 1950. De bouw van Jizni Mesto begon in de jaren 1970 en is met 200 woonblokken en 100.000 inwoners de grootste sidliste in Praag.

Sidliste Jizni Mesto
Sidliste Jizni Mesto in het zuidoosten van Praag is gebouwd in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Lange rijen identieke woonblokken zijn karakteristiek voor alle sidliste. De appartementen zijn klein, twee tot drie kamers, zestig tot zeventig viekante meter. De muren zijn dun en het leven van de buren is goed te volgen.

Alhoewel dat tegenwoordig meevalt omdat veel woonblokken gerenoveerd zijn en van isolatiemateriaal zijn voorzien. Ieder sidliste was en is nog steeds zelfvoorzienend met winkels, restaurants, scholen, gezondheidszorg en groenvoorziening. Het groen is geen jonge aanplant meer, maar volwassen bomen en struiken. De winkels zijn gemoderniseerd en ook zijn er supermarkten zoals Albert en Billa, die pas na 1989 de Tsjechische markt veroverderden. Neem de metro C naar eindstation Haje om een goed voorbeeld te zien van een sidliste. Het metrostation is direct verbonden met het winkelcentrum Haje, een goed voorbeeld van een communistisch opgezet winkelcentrum.

Sidliste Stodulky
Sidliste Stodulky ligt ten zuidwesten van het centrum van Praag aan metrolijn C. In het gebied tussen de metrostations Nové Butovice, Hurka, Luziny, Luka en Stodulky wonen ongeveer 60.000 mensen. In het midden van de jaren 1980 was Stodulky nog een dorpje omgeven door weilanden, nu staat het vol woonblokken in Sovjet-stijl.

Deze sidliste is een van de jongste in Praag en gebouwd na de Fluwelen Revolutie in 1989 en nog steeds gebouwd in de oude Sovjet-stijl. Vlakbij metrostation Nove Butovice is een nieuw plein met een opmerkelijke sculptuur van de Tsjechische kunstenaar David Cerny: Trifot. Een 12 meter hoog monster met een hoofd dat bestaat uit een aantal fototoestellen. Het is alsof het monster meerdere ogen heeft die alle voetgangers nauwlettend in de gaten houden.

Systeembouw panelaky
Systeembouw, panelaky in het Tsjechisch, is een snelle manier van bouwen omdat alle onderdelen en elementen van te voren in een fabriek of op een werkplaats gefabriceerd worden. Daarna worden ze naar de bouwplaats getransporteerd waar de pre-fab elementen in elkaar worden gezet. De communistische leiders wilden snel een groot aantal betaalbare woningen.

Panelaky losten drie problemen op: het woningtekort, het individualisme en minder brandgevaar bij bombardementen. Collectivisme was het communistische ideaal. Iedere sidliste had gemeenschappelijke faciliteiten en dwong de bewoners samen te werken. Bovendien waren, in geval van oorlog, de panelaky niet zo gevoelig voor brandbommen als de traditioneel opeengepakte gebouwen en woningen.

Lees verder:

Sidliste Jizni Mesto en Communistische woonblokken
Sidliste Luziny: Praag zonder toeristen
Haje: winkelcentrum Communistische stijl
Kunstwerken van David Cerny op openbare plaatsten in Praag

foto's Marianne Crone