Kunstwerken van David Cerny
Subtiliteit is niet het sterkste punt van de Tsjechische kunstenaar David Cerny. Zijn kunstwerken schudden het publiek wakker en tonen de absurditeit van het leven. Veel van zijn kunst staat in Praag op openbare plaatsen. Met zijn provocerende en confrontrerende sculpturen en installaties schokt hij de samenleving. Veel van zijn werken hebben een permanente plaats in Praag. Er zijn ook kunstwerken die weer verdwijnen zoals de opgestoken middelvinger die enige tijd op de Moldau in Praag dobberde.
Kunstwerken van David Cerny in Praag
1. Karkas van een invasietank
2. Wenceslas te paard
3. Hanging out
4. Piss
5. Quo vadis
6. Baby's
7. Embryo
8. K voor Kafka
9. Meat
10. Speederman
11. Pegasus
12. Trifot
13. Brouk
14. Lilit
15. London Booster
16. Vlasov Leger
17. Drie Gratiën
18. H-A-V-E-L
19. Visací zámek
20. Václav Havel gedenkteken
21. Sekretářka
22. Vlindervliegtuigen
23. Věra
TIP: maak een wandeling langs dertien kunstwerken van David Cerny die verspreid staan over Praag, waarvan zeven in het centrum. Hier is een beschrijving van de looproute, die gedeeltelijk met de tram gaat, en een uitleg bij elke sculptuur.
Je kunt ook een digitale gids van de wandeling bestellen, met uitgebreide informatie en foto's van de kunstwerken van Cerny.
Bestel hier de wandelroute 'Kunst van David Cerny in Praag'
De tank waarmee het begon
Een Russische tank, roze geschilderd, maakte David Cerny van de ene op de ander dag beroemd. Een Russiche tank, gewoon in de camouflagekleur olijfgroen markeerde de plaats waar de Sovjet troepen Praag en Tsjechoslowakije hadden bevrijd uit de greep van Nazi Duitsland in mei 1945. Nadat Cerny de tank roze had geschilderd, hield de tank de gemoederen bezig en verhitte discussies kwamen op gang terwijl de internationale pers dit feit wereldwijd bekend maakte. De Tsjechoslowaakse en Russische regering waren minder te spreken over deze daad en veroordeelden Cerny wegens vandalisme. De tank werd weer olijfgroen geschilderd. De roze tank is te zien in het Militair Technisch Museum in Lešany (40 km ten zuiden van Praag)
KUNSTWERKEN VAN DAVID CERNY OP OPENBARE PLAATSEN IN PRAAG
1 Karkas van een invasietank (2018)
Het idee van de tank is niet helemaal verdwenen. Sinds 21 september 2018, de 50e verjaardag van de invasie van het Warschaupact, staat Torzo invazního tanku (karkas van een invasietank) in een grasperkje op náměstí Kinských. Het stelt een Sovjettank voor die vast lijkt te zijn gelopen, alleen de achterste helft steek uit boven de grond.
De tank was oorspronkelijk militair groen met een witte streep, vergelijkbaar met de tanks die in 1968 Praag binnenvielen. De tank werd roze geverfd in 2008 ter gelegenheid van de 40ste verjaardag van de invasie. De tank zou tijdelijk hier staan, maar staat er nog steeds. Na de Russische invasie in Ukraine in 2022 werd de tank blaue en geel overgeschilderd, de nationale kleuren van Ukraine.
2. Kůň (1999)
Kůň, paard, hangt in de Lucerna winkelpassage , de Heilige-Wenceslas zit op een onderstebovenhangend dood paard, een parodie op het ruiterstandbeeld van de Heilige-Wenceslas op het Wenceslasplein. Cerny geeft nooit openbaar commentaar op zijn werken, maar dit kunstwerk kan gezien worden als stevige kritiek op Vaclav Klaus, de toenmalige Tsjechische president.
3. Viselec (1997)
Vicelec, opgehangen in het Nederlands en bekend als Hanging Out, hangt sinds 2009 in de Husova-straat, een van de kronkelige straatjes in de Oude Stad van Praag, bengelt een man aan een paal hoog boven de hoofden van de nietsvermoedende toeristen. Met een hand in zijn zak, een markante kop met hangsnor, puntig baardje en een rond brilletje op zijn neus – deze man is onmiskenbaar Sigmund Freud. Met dit kunstwerk dat dateert uit 1997 oppert Cerny de vraag: welke rol is er in het nieuwe millennium voor de intellectuelen?
4. Čůrající postavy (2004)
Čůrající postavy, plassende figuren en in het Engels aangeduid met Piss. Deze installatie staat pal voor de ingang van het Kafka museum, Cihelna 2b. Het kunstwerk bestaat uit twee bronzen mechanisch ronddraaiende mannen die staan te urineren in een plas die verdacht veel lijkt op de kaart van de Tsjechische Republiek. De twee figuren staan uitgebreid te plassen. Ze draaien met hun bovenlichaam en hun penis gaat op en neer. Terwijl ze staan te plassen schrijven ze citaten van beroemde inwoners van Praag.
5. Quo Vadis (1990, sinds 2001 in Praag)
Quo Vadis is een bronzen sculptuur van een Trabant op vier benen. Dit werk herinnert aan de masale uittocht van Oost-Duitsers die in 1989 in de tuin van de Duitse ambassade in Praag kampeerden terwijl zij wachtten op toestemming om naar het vrije westen af te reizen. Velen waren naar Praag gekomen in hun Trabant die ze na hun vertrek naar West-Duitsland in Praag achterlieten. De Trabant heeft niet alleen benen maar ook ballen. Het kunstwerk staat aan de achterkant van de Duitse ambassade in Vlasska Straat en is het beste te zien in de winter wanneer de vele bomen in de tuin van de ambassade geen bladeren hebben. Het origineel is eigendom van het Forum voor Hedendaagse Geschiedenis in Leipzig (Zeitgeschichtliches Forum Leipzig). De Quo Vadis in Praag is een bronzen afgietsel en staat sinds 2001 achter de Duitse ambassade.
6. Miminka (1994)
Miminka, baby's, zijn de blikvanger op de Zizkov Televisietoren zijn de reuzenbaby's die al sinds 2001 omhoog schijnen te klimmen. In dat jaar was Praag de culturele hoofdstad van Europa en kreeg David Cerny de opdracht om een tijdelijk kunstwerk te maken. De baby's waren zo'n succes dat ze nog steeds de toren sieren. Drie bronzen baby's staan ook voor het Kampa Museum, U Sovovych Mlynu 2, zodat ze van dichtbij bewonderd kunnen worden.
In 2001 werden de baby’s tijdelijk aan de Zizkov televisietoren bevestigd, maar waren zo populair dat er bleven tot 2017. Ze werden verwijderd omdat de zekering niet meer veilig was. Vooral de windvlagen rond de toren had schade toegebracht. In 2019 kwamen ze terug. Cerny maakte nieuwe sculpturen die ogenschijnlijk precies hetzelfde zijn als de oorspronkelijke maar de staalconstructie is compleet anders en daardoor kunnen ze nu beter verankerd worden. De eerste baby werd in 1994 gemaakt voor een tentoonstelling in het Chicago Museum of Modern Art, en de latere zijn afgietsels van dit oer-exemplaar. De baby's hebben een barcode in plaats van een gezicht. Het statement dat Cerny maakt is: aan iedereen wordt een nummer gegeven en de persoon zelf is van ondergeschikt belang.
7. Embryo (1996)
Embryro dateert uit 1996 en hangt sinds 2008 gaan de zijkant van Divadlo Na Zábradlí om het 50 -jarig jubileum van het theater te vieren. Het kunstwerk lijkt op een klodder die tegen de muur is gegooid, een soort buitenaards embryo dat 's nachts oplicht. Het theater staat op het Anenské Náměstí.
8. Hlava Franze Kafky (2014)
K voor Kafka is een sculptuur van 11 meter hoog bestaande uit ronddraaiende schijven die wanneer ze op hun plaats vallen het hoofd van Kafka voorstellen. Het mechanisme wordt aangedreven door zonne-energie. Het sculptuur bevindt zich aan de achterkant van het Quadrio winkelcentrum, Spalena 22.
De techniek achter de sculptuur doet denken aan industriële automatisering en robotica. In het beeld bevinden zich 42 motoren en bijna een kilometer aan kabels die de verschillende gelaatsuitdrukkingen mogelijk maken. Deze complexe techniek vergt geregeld onderhoud. Daarom krijgt het sculptuur een keer per jaar een onderhoudsbeurt.
9. Meat (2001)
Alsof het vlees is, hangen aan vleeshaken twee felrode auto's tegen de gevel van de MeetFactory, Ke sklárně 15, het kunstenaarscentrum opgericht door David Cerny in 2001.
10. Speederman (2013)
Vlakbij bij de ingang van het Aviatica-gebouw staat Speederman, een vier meter hoge naakte zilverkleurige superheld, met lampen die achter hangen om beweging te suggereren. Het is niet gerelateerd aan de ‘echte’spiderman. Het beeld debuteerde in 2013 in Amsterdam op het Light Festival lichtfestival en een jaar later stond het in voor het Dansend Huis tijdens Signal, het Praagse Light Festival. In 2017 kreeg het zijn vaste locatie in Jinonice, in de Kačírkova straat.
11. Pegasus (2017)
In de wijk Jinonice staat Pegasus, een kunstwerk dat bestaat uit drie sculpturen: half paard half vliegtuigmotor. Zoals veel werken van Cerny kunnen ook deze sculpturen bewegen. Het werk verwijst naar het verleden toen op deze plaats de firma Waltrovka vliegtuigmotoren bouwde. Pegasus staat op een plein in de buitenwijk Jinonice en is omringd door nieuwbouw. Neem metro lijn B naar station Jinonice. Loop over de voetgangersbrug die je naar het plein met de sculpturen brengt.
12. Trifot (2016)
Trifot is een wandelend monster met een hoofd dat bestaat uit een set camera's. Dit 'monster' is 12 meter hoog en staat of statiefpoten. Zijn hoofd is gemaakt van een aantal fototoestellen die in de afgelopen decennia populair waren. De Trifot heeft meerdere ogen die de voergangers nauwlettend in de gaten houden en hun doen en laten op vier schermen projecteren. Maak je geen zorgen want de beelden worden nergens opgeslagen. De installatie symboliseert "Big Brother" maar ietsje anders dan in het beroemde boek 1984 van George Orwell. Tegenwoordig kan iedereen foto's maken met de mobiele telefoon. Alles kan vastgelegd worden worden, ook zonder toestemming van de mensen op de foto. Trifot staat op een plein vlakbij metrostation Butovice.
13. Brouk (2020)
Brouk, kever in het Nederlands, is een gekreukelde Porsche 911 aan een spies. Het kunstwerk bestaat uit elf hydraulisch aangestuurde schijven en doet denken aan een opgeprikt insect in een verzameling. David Cerny plaatste dit werk vlakbij een snelweg en het symboliseert Cerny's zware verslaving aan de iconische Porsche 911 en de obsessie van de samenleving met auto's. Het kunstwerk is bijna 17 meter hoog, acht meter lang en drieënhalve meter breed en staat naast het Alpha-kantoorgebouw van BB Centrum in Praag 4 aan de Vyskočilova-straat vlakbij de afrit van de 5. Května-straat.
14. Lilit (2022)
Lilit is een glinsterend kunstwerk bestaande uit drie sculpturen: een vrouw, een hand en een been. De vrouw is 24 meter lang en omarmt de zijkant van het Fragment appartementengebouw aan de Rohanske nábřeží in de wijk Karlin, vlak tegenover Invalidovna. Om 12 uur 's nachts draait haar hoofd 180 graden. De drie beelden onderstrepen dat de mens anderen nodig heeft voor zijn leven en symboliseren sociale betrokkenheid.
De sculpturen zijn gemaakt van chroom, nikkel en staal en bestaan uit kleine elementen die de cellen van het menselijk lichaam voorstellen, veel kleine cellen die een groot geheel vormen. Černý liet zich inspireren door de barokke standbeelden van het voormalige militaire hospitaal Invalidovna aan de overkant van de straat.
Wie is Lilit?
Lilit was de eerste vrouw in Eden en werd tegelijkertijd met Adam geschapen en, net als hij, van aarde en klei gemaakt. Ze weigerde zich echter te onderwerpen aan de wil van zowel Adam als God en werd uit het paradijs verbannen. Dit huwelijk werkte niet, dus schiep God een tweede vrouw voor Adam, die hij Eva noemde.
15. London Booster (2012)
De London Booster is een bus die push-ups doet. Twee felrode armen drukken het 6-ton wegende gevaarte omhoog terwijl de bus een kreunend geluid produceert.
De installatie herinnert aan de Olympische Zomerspelen van 2012 die in Londen werden gehouden. London Booster is een rode dubbeldekker bus uit het jaar 1958 omgevormd tot een atleet met gespierde armen en billen.
Tijdens de Olympische Spelen stond de installatie voor het Tsjechische huis in het Business Design Centre-gebouw in Londen. Na de Spelen verhuisde de bus naar Praag. Černý weet niet hoe lang de hydrauliek van de bus functioneel blijft. In principe doet de bus elke dag push-ups van 15.00 tot 15.30 uur. De temperatuur mag echter niet onder de 5°C komen.
Adres: naast het Klikpark, Klicova 2, Chodov, Praag
16. Vlasov Leger (2020)
Vlasov Leger is een monument ter nagedachtenis aan de gesneuvelde soldaten van het Russische bevrijdingsleger. Zij vochten samen met de Tsjechen tijdens de Praagse opstand van 5 mei toen de Duitsers het land bezetten. Het monument bestaat uit een slanke pilaar van drie meter hoog, bekroond met een miniatuur T-34 Sovjet-tank en bedekt met een Duitse militaire helm. Het Russische Bevrijdingsleger veroverde en gebruikte Sovjet-tanks en Duitse Wehrmacht-uniformen.
Adres: Nad Schody, Řeporyje, Praag
17. Drie Gratiën (2007)
Op het dak van het Deym-paleis staan drie vrouwenfiguren, een liggend, een staand en een zittend. Elk beeld heeft een lamp in plaats van een hoofd.
Adres: Voršilská 10, Nove Mesto, Praag
18. H-A-V-E-L (2021)
De bronzen letters H, A, V, E, L vormen een sculptuur van een liggende vrouw.
Adres: Ostrovni 13a, Nove mesto, Praag
19. Visací zámek (2022)
Visací zámek is Tsjechisch voor hangslot. Het kunstwerk is een ondersteboven staande roze Zetor 40-tractor, waarvan een van de voorwielen is omgevormd tot een groot hangslot. Het monument werd in juni 2022 onthuld ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de punkband Visací zámek.
Adres: Vaníčkova, Dejvice, Praag (tegenover het Strahov Stadium)
20. Václav Havel gedenkteken (2012)
Een gedenkteken op de muur van het theater Divadlo na Zábradlí, waar Václav Havel, laatste president van het voormalige Tsjechoslowakije en de eerste president van Tsjechie, werkte als toneelknecht, acteur, dramaturg en toneelschrijver. De plaquette toont een asbak met sigarettenpeuken, twee glazen en een potlood, met een miniatuurbuste van Havel op de plaats waar meestal een vlakgommetje zit.
21. Sekretářka (2020)
Sekretářka (de secretaresse) is het silhouet van een vrouw die op een stoel zit met beweegbare poten zit. Deze roterende poten symboliseren de noodzaak om van onze fouten te leren.
Adres: Ahrend Showroom, U tovarem 770, Hostivař, Praag
22. Vlindervliegtuigen (2024)
Vlindervleugels zijn aangebracht op twee paarsblauwe Spitfires uit de Tweede Wereldoorlog. De sculpturen zijn enkele meters hoog en hebben een spanwijdte van ongeveer acht meter. Wanneer het donker is, lichten ze op en klapperen ze met de vleugels.
Het kunstwerk staat symbool voor het 'vlindereffect', kleine bewegingen, zoals het klapperen van de vleugels, kunnen een reeks gebeurtenissen in beweging zetten, die een orkaan aan de andere kant van de wereld veroorzaken.
Het is symbolisch dat de Spitfires aan de gevel het Máj gebouw aan de Narodni straat hangen. In 1989 trad hier de politie hardhandig op tegen de studentenopstand die het begin was van de Fluwelen Revolutie en het einde maakte van het communistisch regime.
Adres: de gevel van het Máj warenhuis aan Narodni.
23. Věra (2024)
Věra is een tien-meter hoog kinetisch beeld ter ere van de Tsjechische turnster Věra Čáslavská (1942-2016). Het werd voor het eerst tentoongesteld tijdens de Olympische Spelen van 2024 in Parijs, waar het voor het Tsjechische Huis stond. Het staat nu voor het Tyrš Huis, de thuisbasis van de Sokol-beweging, Újezd 450/40, Malá Strana, Praag. De onderdelen van het beeld bewegen om te lijken op de bewegingen van Čáslavská, een internationaal kampioen in gymnastiek en winnares van zeven Olympische medailles.
KUNSTWERKEN VAN DAVID CERNY NIET IN DE OPENBARE RUIMTE
1. Brown-nosing (2003)
Brown –nosing in Futura Galerie in de wijk Smichov. Klim een ladddertje en kijk in het gigantische achterwerk van reusachtige persoon die leunt tegen een muur en je ziet hoe Václav Klaus en Milan Knížák pap zitten te eten. Václav Klaus (1941) was van 2003 tot 2013 president van Tsjechië. Milan Knížák (1940) is een Tsjechische kunstenaar, beeldhouwer, politiek dissident, graficus, kunsttheoreticus en kunstpedagoog.
2. In Utero (2009)
In 2013 verscheen in Utero op een driehoekje gras op de kruising van de Dlouhá-straat en Masná-straat, maar Cultureel Erfgoed Praag vond het kunstwerk te aanstootgevend en eiste dat het verwijderd zou worden. Het staat nu op de Golfbaan Hostivař. Het is een afbeelding van een zwangere vrouw gemaakt van gespiegelde blokken.
3. Fast Tuned Skull
Fast Tuned Skull op het dak van het DOX Centre for Contemporary Art bestaat uit een langzaam ronddraaiende kraan waaraan bevestigd een gigantische rode schedel die langzaam ronddraait.
WERKEN VAN DAVID CERNY, ONTWORPEN MAAR NOG NIET GEREALISEERD
1. Top Tower
Top Tower, het jongste werk van David Cerny, is een 135 meter hoog multifunctioneel gebouw vlakbij metrostation Nové Butovice. Met de bouw is begonnen en in 2024 zal het klaar zijn. Het lijkt alsof de metalen romp van een tanker in aanvaring is gekomen met een wolkenkrabber. De romp van het schip wordt bedekt met groen. Het kunstwerk symboliseert een post-apocalypische tijd en vestigt de aandacht op milieukwesties. In het gebouw komen huurwoningen en op lager gelegen verdiepingen kantoren. Ook komt er een multifunctioneel cultureel centrum dat verbonden is met een publiek toegankelijke daktuin.
Vanaf het hoogste punt is vrijwel de hele omgeving van Praag te zien inclusief de Praagse Burcht, het Nationaal Theater, Vyšehrad en Zbraslav. Het gebouw is buiten de beschermde zone van Praag d.w.z. het gebied waar geen hoogbouw mag komen. Bovendien zal het vanaf de meeste plaatsen in het centrum van de stad niet te zien zijn, zodat de skyline niet verstoord wordt.
2. Loopbrug
Een toekomstplan is om een locomotiefvormige loopbrug te maken tussen twee gebouwen in de wijk Vysočany, in de Lihovarská straat, geďnspireerd op de beroemde foto uit 1895 waarop een ontsporing het treinstation Montparnasse in Parijs te zien is: een trein die half uit een stationsgebouw steekt.
Maquette van Top Tower te zien in Kunstgalerij Musoleum
WERKEN VAN DAVID CERNY WEER UIT HET STRAATBEELD VERDWENEN
1. Opgestoken middelvinger (2013)
Een bijna 10-meter hoge middelvinger dreef in de Moldau vlakbij de karelsbrug en wees naar de Praagse Burcht waar toendertijd de linkse president Milos Zeman met de scepter zwaaide. Met verkiezingen in zicht, was er een kans dat de links-sociaal democraten in de regering zouden komen. Het middelvingergebaar was een 'advies' aan de bevolking om de juiste keuze te maken.
2. Guns (2012)
Op de binnenplaats van het voormalige Artbanka Museum voor Jonge Kunst. naast de Karelsbrug, hingen vier pistolen op elkaar gericht. Elk pistool durft niet te schieten, bang om zelf neergeschoten te worden.
3. Shark (2005)
Shark is een afbeelding van Saddam Hussein in soort aquarium gevuld met formaldehyde en een parodie op Damien Hirst's werk 'The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living'.
4. Entropa (2009)
Ter gelegenheid van het Tsjechische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie gaf Tsjechië aan 27 kunstenaars uit alle lidstaten van de EU om gezamenlijk een kunstwerk te creëren. David Černý en zijn drie assistenten maakten echter het controversiële werk. Op een raamwerk plaatsten zij kleinere figuren en sculpturen, stereotypes die verwezen naar de afzonderlijke EU-landen. Bovendien maakten ze nepprofilen en verzonnen beschrijvingen van vermeende kunstenaar-collega’s die hun bijdragen aan het kunstwerk zouden hebben geleverd. Meer over Entropa
Toen aan het begin van het Tsjechische voorzitterschap Entropa onthult werd, zorgde het voor nogal wat ophef.
* Roemenië wordt voorgesteld als een Dracula-pretpark
* Italië stelt een voetbalveld met een wedstrijd tussen de inwoners van het noorden en het zuiden
* Luxemburg is helemaal van goud en bedekt met een groot bord waarop: te koop
* Op de kaart van Polen staat een groep katholiek priesters met regenboogvlaggen
* Denemarken wordt gepresenteerd als een Lego model
* Nederland is weer zee geworden alleen de spitsen van minaretten steken nog uit boven het water
* Frankrijk is niet te zien want het land wordt bedekt met een spandoek waarop: staking
* België lijkt verdacht veel op een doos bonbons
* Spanje is één groot betonblok
MUSEUM MET WERKEN VAN CERNY
Kunstgalerie Musoleum bevat een permanente tentoonstelling van David Černý's werk. De naam Musoleum, is een woordspeling op "museum" en "mausoleum". Tentoongesteld staan modellen van veel van Černý's installaties en originele kleinschalige collages en werken, van gezinsvriendelijk tot aduly-only. Je begint op de vijfde verdieping verdieping van de voormalige Lihovar destileerderij en je eindigt in het souterrain waar de meest controversiële installatie staat.
Adres: Nádražní-straat Smichov, tegenover MeetFactory in voormalige Zlizkov distillery in het Lihovar gebouw
foto's Marianne Crone