john lennon muur praag

Graffiti, geheime politie en John Lennon

Elke nacht kalkten activisten nieuwe leuzen op de John Lennon muur in Praag. Elke dag boende de politie de muur weer schoon... Nog steeds is de John Lennonmuur een verzamelplaats, maar nu van toeristen die naar de graffitikunst op deze bijzondere muur in Praag komen kijken of er zelf iets bij tekenen of schrijven. Dit is één van de muren in Praag waar iedereen graffitikunst mag achterlaten. Het gevolg is dat bij elk bezoek de muur er anders uit ziet.

De muur in 2019

Kat en muisspelletje
Na de moord op John Lennon in 1980, veranderde dit stuk muur in Praag van de ene op de andere dag in een kunstwerk met een politiek tintje. Protestleuzen werden 's nachts op de muur gekalkt met bijbehorende graffiti-kunst. Overdag kalkte de politie van Praag de muur weer wit en 's nachts kwamen de graffiti-kunstenaars weer terug. Het was een kat en muisspelletje. De muur groeide uit tot een symbool van protest tegen het totalitaire regime.

John Lennon
De muur omringt een klein kloostercomplex dat behoort aan de Ridders van de Orde van Malta en was aan een opknapbeurt toe. De kloosterorde samen met de in 1998 opgerichte John Lennon Peace Club zette zich in voor de restauratie van de muur. Lennons buste werd vervangen door een groter beeld. Helaas ging het grootste deel van de oorspronkelijke graffiti verloren tijdens de werkzaamheden.

Praag_john-lennon-muur

Grafitti spuiten zonder toestemming niet langer toegestaan
Grafitti spuiten zonder toestemming is niet langer toegestaan in Praag. Tot 2019 werd de muur beschreven en van graffitikunstwerken voorzien, maar de leuzen die voornamelijk door toeristen werden opgeklad, hadden geen politieke ondertoon meer.

Vanaf zomer 2019 mag niemand zonder toestemming een bijdrage op de John Lennonmuur schrijven. De muur als symbool voor de vrede was op de achtergrond geraakt omdat toeristen steeds meer ongepaste leuzen neerkladden. In plaats wordt aan professionele kunstenaars gevraagd om muurschilderingen te maken. Het eerbetoon zal blijven maar nu op een artistieke manier.

In maart 2019 hadden internationale kunstenaars toestemming gekregen om een muurschildering te maken om 30 jaar vrijheid te vieren. Zij portretteerden Václav Havel en John Lennon en voegden in verschillende talen leuzen toe over vrede en vrijheid. Drie weken later beschilderden milieuactivisten de muur volledig vol met ecologische slogans. Dat was ook weer snel voorbij want op 1 mei, de nationale feestdag van liefde en arbeid, spoot een graffiti-kunstenaar een groot portret van John Lennon, maar ook dit had geen lang leven.

In 2014 was iets dergelijks gebeurd. Toen kalkten een groep studenten de muur helemaal wit en voegden één slogan toe: Wall Is Over, een woordspeling op War Is Over. Het publiek beschilderde de muur opnieuw met afbeeldingen van Lennon en voegden teksten van Beatles songs toe.

Nu is er een verbod op het ongeoorloofd spuiten van grafitti. Ook zijn bij de muur straatmuzikanten en bedelaars verboden. Lennon bewonderaars mogen wel spontaan muziekmaken maar dit moet een bijdrage zijn aan het doel van de muur: het verspreiden van vrede.

De muur in 2016

Chronologie van de John Lennon-muur

In 1980, na de dood van John Lennon veranderde de muur van het complex van de Ridders van de Orde van Malta in een spontaan kunstwerk waarop politiek getinte leuzen verschenen.

In 1988 markeerde het einde van de Praagse Lente toen het communistische regime ingreep en de democratisering die in 1968 begon, terugdraaide. Voornamelijk jonge Tsjechen uitten hun ongenoegen en kalkten op de muur hun ongenoegen over het verlies van vrijheden. Het gevolg was een gevecht tussen studenten en politie op de Karelsbrug.

Op 17 november 2014, exact vijfentwintig jaar na de Fluwelen Revolutie, werd de muur wit geverfd en voorzien van drie woorden: Wall is Over. Aanvankelijk deed de Maltezer Orde aangifte van vandalisme, maar trok dit later in. De slogan bleef op de muur staan maar in gewijzigde vorm: War is Over, naar de de song Happy Xmas van John Lennon.

In maart 2019 verschenen portretten Vaclav Havel en John Lennon op de muur ter herinnering aan dertig jaar vrijheid.

Op 22 april 2019 (Dag van de Aarde) werd de muur opnieuw helemaal overgeschilderd. Deze maal door de actiegroep Extinction Rebellion met de slogan: Klimaticka nouze, klimaat in nood. Aan voorbijgangers werd gevraagd hun klimaatboodschappen op de muur te schrijven.

In juli 2019 verscheen er een gele regenjas op de muur. Een jas gedragen door de Marco Leung Ling-Kit toen hij protesteerde tegen de uitleveringwet tussen China en Hongkong. Hij werd als dodelijk slachtoffer het symbool van de demonstraties In Hong Kong.

Vanaf de zomer van 2019 mogen alleen nog professionele kunstenaars een bijdrage op de muur leveren.

Adres
Velkoprevorske namesti
Praag 1

Je kunt de John Lennon muur vinden op een pleintje in het Malá Strana district in Praag. Dit was ooit een rustig pleintje maar is nu ontdekt door de toeristen en de gidsen die rondleidingne organiseren. Neem metrolijn A naar Malostranská station, of tram 22 en stap uit op Velkoprevorské námìstí of Malostranské námìstí halte.

De muur in 2019

foto's Marianne Crone