Flaneren over de Karelsbrug
Het lijkt wel of alle toeristen in Praag slechts één wens hebben: flaneren over de Karelsbrug. Alleen wanneer je 's morgens heel vroeg komt, heb je een klein kansje dat je bijna alleen bent op de brug. Een stoet van beelden en een kruisbeeld siert de Karelsbrug. De brug is mooi in alle jaargetijden en heel speciaal in de winter met een dikke laag sneeuw. De Karelsbrug is zonder twijfel een van de highlights van Praag. Als je niet over de Karelsbrug hebt gelopen, ben je niet in Praag geweest...
Portretschilders, sneltekenaars, toeristen en een stoet heiligenbeelden sieren de Karelsbrug. Iedere dag weer banen drommen toeristen zich een weg over de brug. Sta even stil bij een van de kraampjes die van alles te koop aanbieden van Boheems kristal tot zelfgemaakte oorbelletjes. Luister naar het Dixieland orkestje en koop de cd als je de muziek mooi vindt.
De geschiedenis van de Karelsbrug
De Judithbrug was de eerste verbinding tussen de twee Praagse stadsdelen Mala Strana, Kleine Zijde, met Stare Mesto, de oude stad. Nadat een overstroming in 1324 deze brug had vernield, gaf Karel IV opdracht tot het bouwen van een nieuwe oeververbinding.
De nieuwe brug is 516 meter lang en 10 meter breed en heeft een flauwe knik. Deze brug droeg aanvankelijk de naam Stenen Brug. Pas in de negentiende eeuw kreeg hij zijn huidige naam: Karlùv most (Karelsbrug). Vanaf 1978 is de brug uitsluitend voor voetgangers.
Aan het begin en eind van de de brug staan twee indrukwekkende poortgebouwen. Tussen 1683 en 1714 verschenen dertig heiligenbeelden op de brugrailing. Het zijn evenwel replica's. De originele beelden gemaakt van zandsteen raakten ernstig verweerd. Nu staan ze in het Lapidarium van het Nationaal Museum.
De beelden op de Karelsbrug
Het eerste beeld dat de brug sierde was een crucifix. De Hebreewse inscriptie - Heilig,heilig heilig is de Heer der heerscharen - werd pas later toegevoegd. Het verhaal gaat dat dit kruisbeeld is betaald met de boete die een Joodse koopman kreeg opgelegd wegens godslastering.
Priester en martelaar Johannes van Nepomuk is de bekendste heilge op de brug en te herkennen aan de sterrenkrans rond zijn hoofd. Hij is de beschermheer tegen hoogwater en scheepsrampen maar faalde ernstig in 2002 toen de Moldau buiten haar oevers trad en een groot deel van de stad onder water kwam te staan.
De glad gewreven plek op de sokkel van het beeld laat zien hoeveel mensen denken dat het aanraken ervan geluk brengt. Nepomuk zou in de veertiende eeuw in de Moldau zijn geworpen. Een soort hekje op de brugleuning markeert de plaats. Ondanks folteringen wilde Nepomuk het biechtgeheim niet schenden. Nepomuk is het achtste beeld aan de rechterkant, komende vanuit het centrum.
Een zeer populaire beeldengroep is de 'wrede Turk' die geketende Christenen bewaakt. Komende vanuit het centrum is dit het twaalfde beeld aan de linkerkant, bijna helemaal aan de overkant.
Uitzicht vanaf de Karelsbrug
Vanaf de Karelsbrug heb je een prachtig uitzicht op de Praagse Burcht en de Sint-Vituskathedraal. De beste plaats om de brug zelf te zien is vanaf de Smetanovakade, naast het Smetana Museum.
Ook het Kampa eiland is een uitstekende plaats om de brug goed te bekijken. Kampa is het grootste eiland in de Moldau, maar nog steeds klein. In de lente straalt het zuidelijke puntje met roze bloessem. Het pad langs de rivier is de lievelingsplek van elke fotograaf want vanaf hier heb je het beste uitzicht op de Karelsbrug.
Astrologen en de bouw van de brug
In de tijd van keizer Karel IV was er weinig verschil tussen wetenschap en mystiek. Dit strekte zich ook uit tot architectuur en stedenbouw. Bouwprojecten begonnen daarom op een astrologisch gunstige datum en tijd. Tijdens zijn regering was Karel IV actief bezig met de stadsontwikkeling van Praag. Hij gaf opdracht tot de bouw van een nieuwe wijk, het huidige Nove Mesto, en ook de Praagse Burcht en de Karelsbrug.
Koninklijke astrologen waren betrokken bij de bouw van de nieuwe brug en kozen 9 juli 1357 om 5.31 uur 's morgens als gunstig tijdstip om de eerste steen te leggen. Boven de ingang van het Karelsbrugmuseum aan het Kruisherenplein vlak naast de brug staan cijfers, die willekeurig lijken maar dat niet zijn: 135797531 het is de dag en het uur gekozen door de astrologen om met de bouw te beginnen. Het is een numeriek palindroom. 1357 9: 7 531. alle oneven getallen van één cijfer gerangschikt van laag naar hoog naar laag. Het is ook het moment van een gunstige positie van Saturnus aan de hemel.
Astrologen en de ondergaande zon
Tijdens de zonnewende (tussen 20 en 22 juni) gaat de zon onder direct boven de Sint-Vituskathedraal. Als je op de Karelsbrug staat aan de kant van de Oude Stad, zie dat de zon vanaf ongeveer een uur voor zonsondergang langzaam richting kathedraal gaat en dan pal achter de torens ondergaat. Dit is geen toeval aangezien het bekend is dat Karel IV een bovengemiddelde interesse in astrologie had. Niet voor niets plaatste Petr Parléř, de architect van de brug en de kathedraal, de brug in een iets andere hoek dan die waarin de oorspronkelijke Judithbrug in 1357 had gestaan.
Zonsondergang tijdens de zonnewende
Karelsbrug en eieren
Volgens overlevering zou bij het bouwen van de Karelsbrug de mortel vermengd zijn met eieren, melk en wijn voor extra stevigheid. Er waren zoveel eieren nodig dat Praag andere steden vroeg om een bijdrage te leveren. De boodschap kwam niet helemaal goed over want sommige steden stuurden behalve eieren ook kwark en kaas. Het stadje Velvary 40 km ten noorden van Praag was zo slim om gekookte eieren te sturen want die zouden tijdens het vervoer zeker niet breken.
In 2008, toen de brug gerenoveerd werd, bleek dat het het verhaal te klopte. Monsters van de mortel toonden aan dat de oorspronkelijke mortel eiwitten bevatte. Wetenschappers van de Karelsuniversiteit twijfelden aan de bevindingen en stelden een nieuw onderzoek in. Twee jaar later bleek uit de monsters dat bij de bouw een soort mortel was gebruikt dat lijkt op hedendaags Portlandcement, een sterk hechtende cement, en geen eieren.
Bekijk de Karelsbrug vanaf Petrinheuvel
Beklim de Petrinheuvel of neem het kabelbaantje voor nog een spectaculair uitzicht op de brug. Beklim de 299 treden van de Petrin uitkijktoren, een miniatuuruitvoering van de Eiffeltoren. Met de Praagse Burcht als achtergrond, strekken de Moldau en de Karelsbrug zich voor je uit. De mensenmenigte op de brug krioelt als mieren. De torenspitsen en koepels in de Oude Stad sprankelen in de zon. Aan de westzijde tekent het silhouet van de Sint-Vituskathedraal zich scherp af tegen een hemelblauwe lucht. Flaneer ten minste eenmaal over de Karelsbrug. Bekijk de beelden en blijf even staan bij het kruisbeeld. Alleen wanneer je dit hebt gedaan, ben je waarlijk in Praag geweest!
Bereikbaarheid en locatie
De Karelsbrug verbindt de wijk Mala Strana (Kleine Zijde) met Stare Mesto (Oude stad). De Karelsbrug is onderdeel van de 'Koninklijke route', de traditionele kroningroute die de vorsten van Bohemen volgden op hun kroningsdag.
Tram
Neem tram 2 of 17 naar de halte Karlovy Lazne. Houd de Moldau aan je linkerhand en je loopt in 2 minuten naar de Karelsbrug. Je komt langs het Smetana Museum. Bedrich Smetana was een Tsjechische componist bekend om zijn opera 'De verkochte bruid'.
Lees verder: top bezienswaardigheden in Praag
Burcht van Praag
St Vituskathedraal
Astronomische klok
foto's Dennis Faro en Marianne Crone