Flaneren over de Karelsbrug

Een brug vol leven en historie

Beelden, muziek en souvenirs

Elke dag banen drommen toeristen zich een weg over de brug, waar portretschilders en sneltekenaars hun kunsten vertonen. Kraampjes bieden alles aan van Boheems kristal tot handgemaakte oorbellen. En als je geluk hebt, speelt er een Dixieland-bandje waarvan je ter plekke een cd kunt kopen.

Van Judithbrug naar Karelsbrug

De Judithbrug was de eerste verbinding tussen de twee Praagse stadsdelen Mala Strana, Kleine Zijde, met Stare Mesto, de oude stad. Nadat een overstroming in 1324 deze brug had vernield, gaf Karel IV opdracht tot het bouwen van een nieuwe oeververbinding.

De nieuwe brug is 516 meter lang en 10 meter breed en heeft een flauwe knik. Deze brug droeg aanvankelijk de naam Stenen Brug. Pas in de negentiende eeuw kreeg hij zijn huidige naam: Karluv most (Karelsbrug). Vanaf 1978 is de brug uitsluitend voor voetgangers.

De beelden en hun verhalen

Het kruisbeeld en Nepomuk

Het eerste beeld op de brug was een crucifix. De Hebreeuwse inscriptie "Heilig, heilig, heilig is de Heer der heerscharen" werd later toegevoegd. Het verhaal gaat dat het kruisbeeld is betaald met de boete van een Joodse koopman die zich schuldig zou hebben gemaakt aan godslastering.

Het meest geliefde beeld is dat van priester en martelaar, Johannes van Nepomuk, herkenbaar aan de sterrenkrans om zijn hoofd. Hij is de beschermheer tegen hoogwater en scheepsrampen maar faalde ernstig in 2002 toen de Moldau buiten haar oevers trad en een groot deel van de stad onder water kwam te staan.

Volgens de legende werd hij in de 14e eeuw in de Moldau gegooid omdat hij weigerde het biechtgeheim te schenden. Een bronzen hekje markeert de plek waar hij zou zijn verdronken, en de glad gewreven plek op de sokkel laat zien hoe vaak mensen hem aanraken voor geluk.

Nepomuk is het achtste beeld aan de rechterkant, als je van het centrum komt.

Andere opvallende beelden

Een andere populaire beeldengroep is die van de 'wrede Turk', een bewaker van geketende christenen. Dit beeld staat aan de linkerkant, het twaalfde beeld vanaf het centrum gezien, bijna aan de overkant van de brug. In totaal staan er dertig beelden op de brug , of beter gezegd: replica’s. De originele zandstenen beelden raakten te erg verweerd en werden vervangen en staan nu in opslag.

Mystiek en astrologie op de Karelsbrug

De invloed van de sterren

In de tijd van keizer Karel IV bestond er nauwelijks onderscheid tussen wetenschap en mystiek. Bij belangrijke bouwprojecten werd het tijdstip bepaald door astrologische berekeningen. Zo werd op 9 juli 1357 om 5.31 uur 's ochtends de eerste steen van de Karelsbrug gelegd , een datum en tijdstip gekozen door de koninklijke astrologen. Dit moment is vastgelegd in een numeriek palindroom: 135797531. De cijfers staan op de gevel boven de ingang van het Karelsbrugmuseum.

Zonsondergang boven de kathedraal

Tijdens de zomerzonnewende (tussen 20 en 22 juni) gaat de zon vanaf de brug precies onder boven de Sint-Vituskathedraal. Als je op de brug staat aan de kant van de Oude Stad, zie je de zon langzaam richting kathedraal zakken, een perfect uitgelijnd natuur- en bouwkundig schouwspel. Dit is geen toeval: architect Petr Parléř plaatste de brug bewust in een iets andere hoek dan de Judithbrug, vermoedelijk op aanwijzing van Karel IV.

De mythe van de eieren in de mortel

Volgens de overlevering werd de mortel van de brug versterkt met eieren, melk en wijn. Er waren zoveel eieren nodig dat Praag omliggende steden om hulp vroeg. Niet alles verliep vlekkeloos: sommige steden stuurden zelfs kwark en kaas mee. Het stadje Velvary had het beste idee: zij stuurden gekookte eieren, zodat die zeker niet zouden breken.

In 2008, toen de brug gerenoveerd werd, bleek dat het het verhaal te klopte. Monsters van de mortel toonden aan dat de oorspronkelijke mortel eiwitten bevatte. Wetenschappers van de Karelsuniversiteit twijfelden aan de bevindingen en stelden een nieuw onderzoek in. Twee jaar later bleek uit de monsters dat bij de bouw een soort mortel was gebruikt dat lijkt op hedendaags Portlandcement, een sterk hechtende cement, en geen eieren.

Toch blijft het een mooi verhaal dat past bij de sfeer van de brug.


 Zonsondergang tijdens de zonnewende

Uitzicht vanaf de Petrinheuvel

Voor het mooiste panorama van de Karelsbrug beklim je de Petrinheuvel of neem je het kabelbaantje omhoog. Vanaf de top kun je de Petrin-uitkijktoren beklimmen, een mini-versie van de Eiffeltoren met 299 treden. Vanaf hier zie je de Moldau, de Karelsbrug, de Praagse Burcht en de hele oude stad. De mensen op de brug lijken van bovenaf net mieren

Eén keer over de brug is niet genoeg

De Karelsbrug is in elk seizoen prachtig, maar in de winter, bedekt met sneeuw, is het een sprookje. Wie Praag bezoekt zonder over deze brug te lopen, heeft iets gemist. Flaneer over de brug, bewonder de beelden, luister naar de muziek en blijf even stilstaan bij het kruisbeeld.

Alleen wanneer je dit hebt gedaan, ben je waarlijk in Praag geweest.


Bereikbaarheid en locatie
De Karelsbrug verbindt de wijk Mala Strana (Kleine Zijde) met Stare Mesto (Oude stad). De Karelsbrug is onderdeel van de 'Koninklijke route', de traditionele kroningroute die de vorsten van Bohemen volgden op hun kroningsdag. 

Volgend artikel: Sint-Vituskathedraal: museum en schatkamer
Vorig artikel: John Lennonmuur, steet art en geheime politie





foto's Dennis Faro en Marianne Crone