alchemisten in praag rudolf ii edward kelly en john dee

Alchemisten in Praag: Rudolf II, Edward Kelly en John Dee

Alchemisten waren in de zestiende eeuw welkom in Praag want alchemie was een gerespecteerde wetenschap. Rudolf II (1552-1612) was geobsedeerd door alchemie en de zoektocht naar de Steen der Wijzen. Dit mysterieuze materiaal zou niet alleen onedele metalen in goud veranderen, het zou ook een levenselixer zijn, dat onsterfelijkheid, eeuwige jeugd en een remedie voor alle ziekten zou zijn. Keizer Rudolf liet grote laboratoria bouwen in de Burcht van Praag waar alchemisten als John Dee en Edward Kelly voor hem konden werken. Hijzelf experimenteerde ook met alchemie.

Alchemie museum (foto Marianne Crone)

Alchemisten in Praag
Praag is nog steeds in de ban van alchemie getuige de twee musea over alchemie die de stad rijk is.
1. Museum of Alchemists and Magicians of Old Prague (Jansky vrsek 8) in het huis waar Edward Kelly woonde. Het interactieve laboratorium laat zien hoe alchemisten werkten.
2. Speculum Alchemiae, Alchemie Museum (Hastalka 1) rondleiding door een alchemie laboratorium in onderaardse gewelven.
Meer over het Alchemie Museum

Alchemie nog steeds overal zichtbaar
Praag is vol verwijzingen naar de alchemisten. Veel huistekens staan in het teken van alchemie. Om ze goed te kunnen interpreteren is het handig om het volgende te weten:

De vier stadia van alchemie
1. Nigredo staat voor het zwartzijn, onbekend, onzuiver
2. Albedo staat voor het witzijn, het wegwassen van onzuiverheden
3. Citrinitas staat voor het geelzijn, de transmutatie van zilver in goud
4. Rubedo staat voor het roodzijn, het eindproduct van het alchemieproces. Zowel de steen der wijzen als goud werden geassocieerd met de kleur rood.

Huissymbolen in de Celetna-straat, in de wijk Nove Mesto

* Celetna 8, In de Zwarte Zon (nigredo)
De gele zon wordt traditioneel geassocieerd met goud, en de zwarte zon met onbewerkt basismetaal.

* Celetna 10, in de Witte Pauw (albedo)
De staart van de pauw is veelkleurig. Het is een wetenschappelijk feit dat door de kleuren van de regenboog te combineren er wit licht onstaat.

In de rode adelaar, Nerudova 6 (foto Verliefd op Praag)

Huissymbolen in de Nerudova-straat, in de wijk Mala Strana

* Nerudova 6, In de Rode Adelaar (rubedo)
De rode adelaar duidt op het laatste stadium in alchemie en de magie die waarschijnlijk in dit huis plaatsvond.

* Nerudova 27, In de Gouden Sleutel (rubedo)
Dit teken verwijst naar de Steen der Wijzen, de legendarische alchemistische substantie die gewone metalen in goud veranderde.

* Nerudova 51, In het Kleine Groene Hert (rubedo)
Dit huissymbool verwijst naar de laatste fase in het proces van het veranderen van onedele metalen in goud en werd gesymboliseerd door een hert. Herten vertegenwoordigen mannelijkheid en eenhoorns vrouwelijkheid. Wanneer zij samenkomen creëren zij de steen der wijzen.
Meer over de gevelstenen in de Nerudova-straat

In de gouden sleutel, Nerudova 27 (foto Verliefd op Praag)

Rudolf en de alchemisten
In de 15e en 16e eeuw waren alchemisten niet welkom in Europa, maar wel in Praag. Rudolf II, Keizer van het Heilige Romeinse Rijk, was meer dan gemiddeld geinteresseerd in het occulte. Hij zag het vinden van de Steen der Wijzen als zijn levensmissie en vulde zijn hof met alchemisten onder wie John Dee en Edward Kelly.

In de zestiende eeuw was alchemie het toepassen van wetenschappelijke principes op magie. Het belangrijkste doel was om de steen der wijzen te vinden en onedele metalen om te zetten in goud. Alle experimenten waren gehuld in mysterie. Instructies werden in geheime code geschreven, waarvan sommige nooit zijn ontcijferd. Veel alchemisten waren kwakzalvers, maar hun wetenschap werd serieus genomen. In de zeventiende eeuw deed de wiskundige Sir Isaac Newton alchemistische proeven en zo werd alchemie de voorloper van de moderne scheikunde.

Edward Kelly, bedrieger en charlatan
De Brit Edward Kelly (1555-1597) was een veroordeeld misdadiger die beweerde gewone metalen te kunnen omzetten in goud. Ook beweerde hij dat hij kon praten met engelen. Keizer Rudolf, had een obsessie voor kunst, filosofie en magie, en was ervan overtuigd dat Kelly het geheim van alchemie bezat. Uiteraard slaagde Kelly er niet in gewone metalen om te zetten in goud. Daarom liet Rudolf hem arresteren wegens duelleren maar de ware reden was dat hij Kelly onder druk wilde zetten om goud te produceren. Rudolf geloofde er heilig in dat Kelly hiertoe in staat was.

Terwijl Kelly in de gevangenis zat, liet hij hem uithoren om zo de geheime formule voor het levenselixer te weten te komen. Kelly probeerde te ontsnappen door uit het raam te springen. Hij brak zijn been dat moest worden geamputeerd. Ook een tweede onstnappingspoging mislukte. Uiteindelijk nam hij vergif in dat een einde aan zijn leven maakte.

Alchemie Museum (foto Marianne Crone)

John Dee, wetenschapper en vriend van Kelly
John Dee was een van de belangrijkste occultisten van de 16e eeuw en genoot het vertrouwen van Elizabeth I. Hij was goed thuis in wetenschappen zoals wiskunde, astronomie en aardrijkskunde. Nadat hij in contact was gekomen met Kelly, hielden zij spirituele bijeenkomsten en reisden door Europa. Dee bracht enige tijd door als alchemist aan het hof van keizer Rudolph II, maar vertrok na een ruzie met Kelly. Kelly beweerde dat hij kon communiceren met engelen en dat de engelen wensten dat zij hun vrouwen zouden delen. Dee verliet Praag en keerde terug naar Engeland. Het is zeer waarschijnlijk dat Kelly de ruzie uitlokte want hij zag Dee als rivaal.

John Dee en 007
Elizabeth I had informatie nodig over de strategieën en plannen van haar vijanden. Ze had een spion nodig om dit te verkrijgen en benoemde John Dee, filosoof, alchemist en wiskundige, tot haar vertrouwenspersoon en adviseur. Informatie die Dee verzamelde ondertekende hij met 007. De twee cirkels symboliseren de ogen van John Dee als de ogen van koningin Elizabeth. De 7 is het geluksgetal van de alchemisten. Toen Ian Fleming, auteur van de Bond-romans Dee's biografie las, realiseerde hij zich dat 007 perfect paste bij zijn Bond personage.