praag-winterpraag-moldaupraag-karelsbrug-foto-dennis-faropraag-karelsbrug-foto-dennis-farokarelsbrug-praag

Leuke en vreemde kersttradities in Tsjechië

De Tsjechen vieren Kerstmis met leuke maar soms wat vreemde kersttradities. Sommige verschillen niet zo veel van de Nederlandse of Belgische traditie. Ook in Tsjechië arriveert Sinterklaas op 5 december, vergezeld door een engel en een duivel en geen Piet. Het kerstmaal wordt op 24 december gegeten en het hoofdgerecht is karper. Een van de schubben leg je onder je bord en na het eten, stop je hem in je portemonnee want dat brengt een heel jaar geluk. Bootjes gemaakt van uitgeholde walnoten en koekjes bakken behoren ook tot de kersttraditie in Tsjechië.

Praag_prague-mikulas-st-nicolas-2.jpg

8x kersttradities inTsjechië

1. Sinterklaas
2. Karpers en zuurkool
3. Maretakken
4. Mini-kerstbomen
5. Brief aan Kindje Jezus
6. Driekoningen
7. Toekomst voorspellen
8. Kerstkoekjesbakken

1. Sinterklaas komt ook in Tsjechië
Sinterklaas heet in Tsjechië Mikulas en hij woont in de hemel en daalt naar de aarde af aan een zijden draad. Hij wordt vergezeld van een engel die hem moet beschermen omdat hij op aarde wordt opgewacht door de duivel. Het drietal loopt op 5 december door de straten, houdt zitting in winkelcentra, gemeenschapshuizen en komt ook bij kinderen thuis. Hij brengt alleen snoep, geen cadeautjes. De kinderen geven de heilige een handje, zingen een liedje en de engel deelt snoep uit. De duivel ziet er angstaanjagend uit. Hij is behaard, heeft een rood gezicht, een horentje op zijn hoofd en een lange uitgestoken tong. Ook rammelt hij voortdurend met kettingen.
Lees hier verder over Mikulas.

2. Karpers en zuurkool
Op Kerstavond staat het feestelijkste diner van het jaar op tafel. Dit staat traditioneel op het menu: zuurkool-, champignon- of vissoep gevolgd door karper met aardappelsalade. Sommige Tsjechen zijn niet zo dol op karper en vervangen de karper door schnitzels of een andere vissoort, zoals zalm. Het kerstavonddiner heeft eigen regels. Het kan pas beginnen als iedereen aan tafel zit. De tafel is gedekt voor één extra persoon want er kan altijd een onverwachte gast komen. Flessen met bier en andere dranken staan binnen handbereik want niemand mag van tafel opstaan voordat iedereen klaar is met eten. Opstaan tijdens het kersteten brengt ongeluk. Iedereen legt een schub van de karper onder zijn bord en na het eten stop je hem in je portemonnee. Want met een schub in je portemonnee heb je het komende jaar geen geldzorgen...
Lees hier verder over kerst en karpers.

Praag_kerst_praag_maretakken.jpg
  Maretetakken op de kerstmarkt bij Andel in de wijk Smichov

3. Maretak
Maretak, naturel groen of verzilverd. Koop je bij de kerstkraampjes op de kerstmarkt. Tsjechen zien dit als een traditioneel symbool. In werkelijkheid is het niet zo'n bijzonder oude gewoonte. Zou je zo'n vijftig jaar geleden een bezoek aan Praag hebben gebracht dan had je nergens maretakken gezien. De traditie is overgewaaid uit Engeland.
De maretak hang je op een strategische plek, waar je onderdoor kunt lopen of eronder kunt zoenen. Een handige plaats is boven de voordeur. Kussen onder de maretak staat garant voor een jaar vol liefde. Wanneer je een maretak aan iemand geeft, dan geeft dat bescherming tegen ziekte en brengt geluk.


4. Mini-formaat kerstboompjes
Op verschillende plaatsen in Praag zie je een hele rij minikerstboompjes. Ze zijn versierd door basisschoolleerlingen en te vinden op Namesti Miru in de wijk Vinohrady, bij het nieuwe stadhuis op het Karelsplein, Kubanske namesti in de wijk Vrsovice en op nog veel meer plaatsen.

Praag_kerst_praag_kubanske_namesti.jpg
 
Kerstboompjes op Kubanske namesti

5. Brief aan het kindje Jezus
Vanaf vier weken voor de Kerst schrijven bijna alle kinderen een brief aan het Kindje Jezus met een verlanglijstje van cadeautjes die ze met Kerstmis willen krijgen. Ze posten de brief in speciale brievenbussen die op de kerstmarkt staan of geven hem mee met de engel die na 5 december met de heilige Mikulas weer naar de hemel vertrekt. Na het diner op kerstavond klinkt er een belletje en dat betekent dat het Kindje Jezus de cadeautjes heeft gebracht.

6. Driekoningen, 6 januari
De bijbel vertelt dat op de twaalfde dag van Kerstmis de drie koningen met mirre, wierook en goud in Bethlehem arriveerden.

Driekoningen (Tři králové) betekent het einde van de kerstvakantie en kersttijd in Tsjechie. Vanaf 1 januari gaan Tsjechische kinderen, verkleed als koning, langs de huizen, zingen het liedje 'My tři králové jdeme k Vám, štěstí, zdraví vinšujeme Vám' (Wij drie koningen komen naar u toe en wensen u gezondheid en geluk) en verwachten een keine donatie die aan een goed doel wordt gegeven.

Na het bezoek worden de letters K + M + B op de deuren van bezochte huizen gekalkt - de initialen staan voor de namen van de wijzen Kašpar, Melichar en Baltazar of het Latijnse gezegde Christus mansionem benedicat (Moge Jezus Christus dit zegenen huis), met de kruisen die de Heilige Drie-eenheid vertegenwoordigen en daaronder het jaartal.

Op 6 januari vindt in Praag een optocht plaats: de Drie koningen ieder op een kameel begeleid door tromgeroffel en trompetgeschal lopen vanaf het Malostranské-plein via de Karelsbrug naar het Oude Stadsplein. Wanneer de drie koningen aangekomen zijn, wordt op het podium van de kerstmarkt het muziekstuk Česká mše vánoční oftewel Boheemse Kerstmis van Jakub Jan Ryba uitgevoerd.

Naast het podium staat een mand waar iedereen kinderboeken, speelgoed, spelletjes of schoolspullen kan doneren. Later zullen deze spulletjes uitgedeeld worden aan sociaalachtergestelde gezinnen en weeskinderen, net zoals de drie koningen geschenken gaven aan het Kindje Jezus.

Praag_driekoningen_Praag.jpg    Driekoningen Kasper + Melchior + Baltazar 2022 (foto verliefdoppraag.nl)

7. Toekomst voorspellen
Voor, tijdens en na het kerstdiner worden diverse spelletjes gespeeld waarmee de toekomst voorspeld wordt: 
1. Uitgeholde walnoten omgetoverd tot bootjes met een kaars voorspellen vriendschap
2. Een halve appel laat zien wat het nieuwe jaar brengt
3. Het gooien met sloffen voor jong geliefden
4. Gesmolten lood voorspelt de toekomst

Bootje varen
Bootjes maak je zelf. Kinderen maken ze vaak op school. Het is wel de bedoeling dat iedereen in de familie zijn eigen bootje heeft. Dit is hoe je een bootje maakt: Neem een halve lege walnootdop, vul die met kaarsvet en steek er een kaarsje in. Iedereen zet zijn bootje in een bak met water, steekt het kaarsjes aan en doet een wens. Door de warmte gaat het boten varen. Nu goed opletten wat de bootjes doen. Wanneer je bootje naar de andere kant van de bak vaart, komt je wens uit. Als het kaarsje dooft of je bootje zinkt, brengt het nieuwe jaar geen verbeteringen. Raken de bootjes elkaar dan betekent dit wederzijdse vriendschap of misschien wel liefde!

Met sloffen gooien
Sloffen zijn belangrijk bij de Tsjechen. Zodra ze thuis komen, trekken ze sloffen aan. De schoenen staan op een rek bij de voordeur. Op kerstavond gaat een ongetrouwd meisje met haar rug naar de deur staan en gooit een pantoffel over haar schouder. Wijst de neus van de pantoffel naar de deur, dan gaat ze het komende jaar trouwen en het huis verlaten, met de hak naar de deur blijft ze voorlopig thuis.

Lood gieten
Deze traditie is op de achtergrond geraakt omdat er door twee Wereldoorlogen een schaarste aan lood ontstond. Nu wordt vaak kaarsvet gebruikt en dat werkt ook. Lood wordt op een metalen lepel boven een kaarsvlam gesmolten en dan in een bak met koud water gedaan. Na een minuut of vijf is het lood hard geworden en de vorm voorspelt de toekomst. Het lood hardt na ongeveer 5 minuten en dan kun je het uit het water halen en ontdekken wat de toekomst brengt. Een rechte lijn betekent een gelukkig leven, golvende lijnen tonen verwarring maar ook reizen, een gesloten cirkel is een erfenis en twee ringen voorspellen een huwelijk. Er zijn nog veel meer vormen en gelukkig zijn er lijstjes voorhanden waarop staat wat alle vormen betekenen.

Praag_kersttraditie_praag.jpg

Een halve appel
Na het eten op kerstavond snijdt elk gezinslid een appel doormidden. Als de appelkern stervormig is, denken Tsjechen dat ze volgend jaar gezond en gelukkig zullen zijn. Zo niet dan is in het volgend jaar onheil te verwachten.

8. Kerstkoekjes bakken
Tsjechen houden van zoet. Een populaire kersttraditie is het bakken van koekjes samen met de familie, met peperkoek, vanille horentjes en voor de minder-gevorderden wespennestjes die bestaan uit cacaomengsel en een likeurvulling. Je hoeft ze niet te bakken alleen de ingrediënten op de juiste manier mengen. Zeer geschikt om te maken wanneer je niet zo'n keukenprinses bent.
Lees hier verder voor het recept van kerstkoekjes. 

Lees verder:
Kerstmarkten in Praag
Sinterklaas in Praag

Reageer op dit artikel
Mail de redactie
Share dit artikel op Facebook!
Tweet dit artikel op Twitter!
Deel dit artikel!


Praag in de herfst

Wandelen door Praag in de herfst, langs de pleinen, de astronomischeklok, het dansende huis en de Karelsbrug.