Rondleiding Nizbor kristalfabriek

Prachtig geslepen glaswerk is een Tsjechische specialiteit. Dat is duidelijk te zien wanneer je in het centrum van Praag rondloopt. Vrijwel alle souvenirwinkels en heel veel speciaalzaken verkopen Boheems kristal. Wil je weten hoe dit gemaakt wordt? Ga dan mee met een rondleiding in de Rückl glasfabriek in het dorpje Nizbor.

Rondleiding
Tijdens de rondleiding loop je door de glasfabriek en kom je alles te weten over de verschillende stadia in de productie van glas – glasblazen, polijsten en graveren. De rondleiding eindigt met een bezoek aan de fabriekswinkel waar een grote collectie kristalen glazen, schalen, karaffen en vazen staat uitgestald. Een Boheemse specialiteit is gekleurd kristal, rood, groen of blauw, vaak met een vergulde rand en prachtig gegraveerd.

De Rückl glasfabriek is gevestigd in het dorp Nizbor, zeven kilometer ten westen van Beroun en 40 kilometer zuidwest van Praag. Het kristal dat hier gemaakt wordt is 24% loodkristal. Het grootste deel van de productie is bestemd voor de export.

Wat is kristal
Kristal werd oorspronkelijk gemaakt uit kwartszand en potas. In de zeventiende eeuw ontdekte de Engelsman George Ravenscroft dat in plaats van potas loodoxide kon worden gebruiken. Het resultaat was sterk glas dat geschikt was om diepe gravures in te maken. Het nadeel van een loodkristallen karaf of glas is dat dranken er niet langdurig in kunnen worden bewaard omdat kleine hoeveelheden lood uit het glas oplossen.

Glas of kristal
De Europese Gemeenschap heeft bepaald dat glaswerk met minder dan 4% loodoxide 'glas' wordt genoemd; met meer dan 10% lood wordt het 'kristal' genoemd en als het meer dan 30% lood bevat is het 'hoog loodkristal'.

Echt kristal
Echt kristal is makkelijk te herkennen; het voelt zacht, schittert prachtig en heeft een welluidende klank wanneer je er tegen tikt. Er zitten geen luchtbellen in en er zijn geen doffe plekjes.

Herken echt kristal
Houd een geslepen kristallen glas op ooghoogte en bekijk het glas van verschillende hoeken. Een naad die door de lengte van de voet van een glas loopt of een ribbel in de rand van de voet duiden op machinewerk. Wanneer de overgang van de voet naar het glas oneffenheden vertoont of lijkt over te gaan in het glas zelf, is het glas met de hand geblazen. Wanneer de overgang perfect is, is dit het bewijs van machinaal gemaakt glas.

Tip van de redactie van Praag-Nu: Wanneer je niet in de gelegenheid bent om Boheems kristal in Nizbor te kopen, stap dan binnen bij Dana Bohemia, Narodni 43 in Praag.

foto Ondrej @wiki Commons